O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi


Landshaft sferasi haqida tushuncha



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

 

Landshaft sferasi haqida tushuncha. 

Geografik  kobikning  strukturasi  shunchalik  murakkabki,  uning  yaruslik 

tuzilishida  barcha  geosferalar  katorida  landshaft  sferasi  ham  ishtirok  etadi. 

Geografik kobik  tarkibida landshaft  sferasining  mavjudligi to'g'risida  fikr birinchi 

bulib  F.N.Milkov  tomonidan  aytidgan  va  geografik  adabiyotlarga  kiritilgan. 

Yerning  landshaft  sferasi  geografik  kobikning  nafas  oluvchi  yuragi  bulib,  u 

atmosfera,  litosfera,  va  gidrosferalarning  bir-biri  bilan  bevosita  tutashgan  zonada 

vujudga  kelgan.  Landshaft  sferasi  butun  Yer  yuzini  -  materiklar  va  okeanlarni 

koplab  olgan,  murakkab  strukturaga  ega  bulgan  landshaft  komplekslari 

majmuasidan  tashkil  toptan.  Bu  sferada  atmosfera,  litosfera  va  gidrosferalarning 

bevosita  tuzilishi  va  ularning  bir-biriga  faol  ta’sir  etishi  natijasida  uziga  xos 

xususiyatlari  bilan  farq  kiladigan  va  Yerning  boshkd  kobikdariga  uxshash 

bulmagan geotizimlar hosil bulgan. 

Landshaft  sferasi  geografik  kobikeing  asosiy  xayot  tuguni  bulib,  unda 

sayyoramizning  99%  tirik  organizmlari  yashaydi.  Chunki  bu  sferada  organik 

xdyotning  rivojlanishi  uchun  barcha  kupay  sharoit  mavjud.  Shu  boisdan 

F.N.Milkov  Yerning  landshaft  sferasini  geografik  dobikning  biologik  fokusi  deb 

ta’riflagan. Landshaft sferasiga yer pustining nurash zonasi, ichki suvlar, tuprok-

usimlik  koplami,  xayvonot  dunyo,  troposferaning  yerga  yakin  katlami  kiradi. 

Landshaft  sferasida  energiya  va  moddalarni  transformatsiyalashtiruvchi  asosiy 

mexanizmlar  ham  mavjud.  Unda  erish,  chirish,  tiklanish,  oksidlanish,  biologik 

sintez, tuprok hosil bulish jarayoni, tog jinslarini yemirilishi, yumshok jinslarning 

kuchishi  va  yotkizilishi,  atmosfera  yoginlarinint  tushishi,  transpiratsiya,  turli  xil 

relef shakllarini hosil bulishi uzluksiz davom etadi. 

Binobarin,  landshaft  sferasini  sayyoraviy  bir  butun  va  murakkab 

geokompleks  yeifatida  ajratish,  uni  geografik  kobikda  karshi  kuyish  emas,  balki, 

geografik  kobikning  moxiyatini  va  uning  strukturasini  yanada  mukammalrok, 



ochib berishdan iboratdir. Landshaft sferasi georafik kobikning ajralmas bir kismi 

bulib,  uning  tub  moxiyatini  anglash  va  batafsil  urganish  geografik  kobikning 

strukturasini  va  dinamikasini  asosiy  xususiyatlarini  hisobga  olgan  xolda  amalga 

oshiriladi. 




Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish