O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi


Landshaft sferasiniig strukturasi



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

Landshaft sferasiniig strukturasi.  

Landshaft Sferasi geografik kobikka nisbatan nixoyatda murakkab tuzilgan 

tabiiy  hosiladir.  Uiing  yetrukturasi  bir-biridan  yakkol  farq  kiladigan 

muxitlarning  bevosita  tutashishi  va  uzaro  alokadorligi  tufayli  vujudga  kelgan 

landshaft 

sferasining 

variantlaridan, 

regional, 

zonal 

va 


paragenetik 

geotizimlardan  tashkil  toptan.  Yerning  landshaft  sferasi  bir-biridan  farq 

kiladigan turtta muxdtning - litosfera, atmosfera va ikki xil xolatda (suv va muz) 

mavjud  bulgan  gidrosferalarning  bevosita  tutashishi,  uzaro  alokadorligi  hamda 

modda  va  energiya  almashinuvining  hosilasidir.  Uning  shakllanishida  bir-

biridan farq kiluvchi barcha muxitlar integrallashgan xolda ishtirok etmay, ular 

bir  necha  kurinishlarda  uzaro  bevosita  alokddorlikda  bulib,  xilma-xil  landshaft 

komplekslarini  hosil  kiladi.  Landshaft  sferasini  shakklanishida  bir-biridan  farq 

kiluvchi muxitlar uzaro besh kurinishda alokada bulib, uning besh xil landshaft 

variantini vujudga keltiradi. Jumladan, litosfera bilan atmosfera tutashgan joyda 

yer  usti  landshaft  variaiti,  litosfera  +  gidrosfera  suyuj,  xolatda  +  atmosfera 

tutashgan joyda yer suv landshaft varianta gidrosfera suyuk xolatda + atmosfera 

tutashgan  joyda  suv  yuzasi  landshaft  varianti  gidrosfera  muz  xolatda  + 

atmosfera tutashgan joyda muz landshaft varianta va litosfera + gidrosfera suyuk 

xolatda tutashgan joyda suv osti landshaft varianti hosil buladi. 

Landshaft sferasining  variantlari  bir-biridan  uzlarining  muxim  xususiyatlari, 

strukturasini  tashkil  etuvchi  xududiy  va  akval  geokomplekslari  bilan  tubdan  farq 

kiladi. Bu farqdar ayniksa har kaysi variantda landshaft sinflarini ajratishda yakkol 

namoyon  buladi.  Ana  shunday  strukturaviy  tuzilishdagi  farqlarni  landshaft 

sferasining yer usti va osti variantlari :misolida kurish mumkin. 

Landshaft  sferasining  yer  usti  varianti  materiklar  yuzasida  shakllangan. 

Uning  strukturasini  vujudga  kelishida  kuplab  omillar  ishtirok  etadi,  lekin  eng 

asosiylari kurukdikda iklim va orografiya, okeanda esa iklim va chukurlikdir. Yer 

usti landshaft sferasining strukturasiga orografik omilning ta’siri natijasida tekislik, 




togoldi  tekisligi,  tog  oraligi  botiklari,  baland  tog  yekisligi  va  tog  landshaftlari 

sinflari hosil bulgan. 

Landshaft sferasining suv osti varianti Dunyo okeanining 200 m dan chukur 

bulgan kismini uz ichiga oladi. Bu variant -atmosferaning, yoruglikning va. yashil 

moddalarning  yukdigi,  bosimning  esa  nixoyatda  kattaligi  bilan  harakterlanadi. 

Organik  Kayot  fakdt  zooplankton,  zoobentos,  nekton  va  bakteriyalardan  iborat. 

Suv osti landshaft sferasi varianta chukurligi 2400 m gacha bulgan batial landshaft 

sinfidan,  chukurligi  2400-2500  m  dan  6000  m  gacha  bulgan  abissal  landshaft 

sinfidan  va  chukurligi  6000-6500  m  dan  ziyod  bulgan  ultraabissal  landshaft 

sinfidan tarkib toptan. 




Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish