O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

Dasht  zonasi.  Dashtlar  o‘rmon-dasht  va  chala  cho‘l  zonalariga  nisbatan 

katta  maydonni  egallagan.  Dasht  zonasi  qadimiy  geografik  hosila  bo‘lib,  O‘rta 

Osiyo  hududida  dastlab  neogen  davrida  vujudga  kelgan.  Keyinchalik  g‘arbiy  va 

sharqiy  regionlarga  tarqalgan. Dashtlarning  asosiy  xususiyatlari  iqlimining  keskin 

kontinentalligi, o‘rmonsiz bo‘lishi, relefining tekisligi, erozion relef shakllarining 

keng tarqalganligi va boshqalardan iborat. 

Dashtlarda  havoning  o‘rtacha  harorati  iyul  oyida  21°-23°S  atrofida  bo‘ladi.  Qish 

ancha davom etadi, sovuq kunlar ko‘p bo‘ladi. Yanvarning o‘rtacha harorati O‘rta 

Rossiya  va  Qozog‘iston  dashtlarida  -10°,  -15°S  va  undan  ham  past  bo‘ladi. 

Yog‘ingarchilik  miqdori  g‘arbdan  sharqqa  qarab  kamayib  boradi,  iqlimining 

kontinentalligi orta boradi. Ukraina dashtlarida yillik yog‘in miqdori o‘rtacha 350-

450  mm  ni,  Qozog‘iston  va  Kulunda  dashtlarida  250-300  mm  ni  tashkil  etadi. 

Mumkin bo‘lgan bug‘lanish miqdori 700-850 mm ga yetadi. Bu esa yillik yog‘in 

miqdoridan ikki marta ko‘pdir. 

Zonaning  tuproq,  qoplami  oddiy  va  janubiy  qora  tuproqlardan  iborat. 

Dashtlarda  asosan  qo‘rg‘oqchilikka  chidamli  kserofit  g‘allagulli  o‘simliklar-

chalov,  butaga,  bug‘doyiq,  qo‘ng‘irbosh,  tonkonog  va  boshqalar  o‘sadi. 

Dashtlarning yassi pasttekisliklarida va tepalik yon bag‘rlarida dasht olchasi, dasht 

bodomi,  qarag‘ay,  qora  tikan,  rakitniklardan  tarkib  topgan  butazorlar  ham 

uchraydi.  Dasht  zonasini  kemiruvchilarsiz  tasavvur  qilish  kiyin.  Kemiruvchilar 

orasida katta yumronqoziq, chavkar yumronqoziq, kul rang yumronqoziq, dauriya 

yumronkozig‘i, katta qo‘shoyoq, oddiy olaxurjin, ko‘rsichqon, dala sichqoni, dasht 

sassiq  ko‘zani  ko‘p  uchraydi.  Qushlardan  bizg‘aldoq,  to‘rg‘ay,  tuvaloq,  dasht 

burguti, bedana keng tarqalgan. Bu qushlarning ko‘pchiligi boshqa yerlarda uchib 

keladi. 

---