O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kasallik rivojlanishi. Zamburug’ning qishlovchi kleystotesiylari nisbatan kam hosil bo’ladi yoki umuman kuzatilmaydi, shu sababdan infeksiya manbaalari sifatida ularning ahamiyati kam. Zamburug’ asosan tinim davrini o’tayotgan zararlangan kurtaklarda miseliy shaklida qishlaydi. Infeksiyaning bahorgacha saqlanadigan miqdori qish qanchalik sovuq kelgani bilan bog’liq. Qishda -24^oS yoki pastroq harorat kuzatilsa, zararlangan kurtaklarning 95 foizi halok bo’ladi; -12^oS ga yaqin sovuq kuzatilsa kurtak ichidagi miseliy halok bo’ladi va kurtakdan sog’lom barglar rivojlanadi. Qishlagan miseliy ustida konidiyalar paydo bo’ladi, ular yosh barg, gul va mevalarni zararlashda birlamchi infeksiya manbai bo’lib xizmat qiladi. Zararlangan organlarda rivojlangan miseliy va konidiyalar barg, yosh novda va mevalar ikkilamchi va keyingi zararlanishini va kasallik bog’da tarqalishini ta’minlaydi. Barg ustida 10-25^oS (optimum 20-22^oS) harorat va 70% nisbiy namlik kuzatilganda 24 soat ichida konidiyalarning 50 foizi o’sadi. Tomchi namlik ichida yoki yuqori haroratda (30^oS va yuqoriroq) konidiyalar deyarli o’smaydi. O’sgan konidiyaning murtagida fermentlar paydo bo’ladi, ular o’simlik qobig’ini eritadi va u yerdan murtak o’simlik to’qimasi ichiga kiradi; konidiya murtagi o’simlik epidermisi ichida gaustoriylar hosil qiladi. Gaustoriylar to’qimadan ozuqa moddalarni so’radi va ularni barg ustida joylashgan (ekzogen) miseliyga yetkazadi. O’zbekiston sharoitida un-shudring rivojlanishi bahorda va yozning 1-yarmida kuzatiladi, so’ngra, issiq boshlanishi bilan, kasallik rivojlanishi to’xtaydi yoki kamayadi. O’simlik o’suv davrida paydo bo’lgan yon va meva kurtaklari zararlanganida, ularning ichidagi miseliy tinim davriga kiradi va keyingi bahorgacha o’smaydi.