O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14.3. Ekskursiya jarayonidagi turli noxush holatlarda  
birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish qoidasi 
 
Jarohat  -  teri  qoplamalari,  shilliq  qavatlar  yoki  a’zolar  butunligining 
buzilishidir. 
Gid birinchi tibbiy yordamni ko‘rsata turib quyidagilarni esda tutishi lozim: 

  tibbiy  yordamni    sovun  bilan  yuvilgan  toza  qo‘llar  bilan  amalga  oshirish 
kerak.  Agar  buning  iloji  bo‘lmasa,    u  holatda  qo‘l  barmoqlarini  yod  bilan  ishlov 
berib o‘tkazishi lozim. Jarohatga yuvilib quritilmagan qo‘l bilan yaqinlashish man 
etiladi; 

  jarohatni  suv  bilan  yuvish,  turli  dori  vositalarini  sepish,  yod  yoki  spirt 
surtish,  poroshoklar  purkash,  malhamlar  surkash  mumkin  emas,  chunki  bu  orqali 
jarohatga  infeksiya  kiritishga,  tez  bitmasligiga  va  jarohatni  yiringlanishiga  sabab 
bo‘lish mumkin; 

  jarohat  yuzasidan  qon  quyqasini  va  yot  jismlarni  olib  tashlamaslik  kerak, 
chunki bu ko‘p qon ketishlarga sabab bo‘lishi mumkin. 
 
14.1-rasm. Yurakni massaj qilish qoidasi. 

---

272 
 

  jarohatdan  chiqib  turgan  a’zo  va  to‘qimani    hech  qachon  ichkariga  
kiritishga harakat qilmasdan shu joyni doka bilan yopib qo‘yish kerak; 

  jarohatni izolyatsion lenta bilan boylamaslik kerak; 

  katta jarohatlanishlarda shu joyni immobilizatsiyalash lozim. 
Gid birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishda quyidagalarga amal qilishi shart: 

  aptechkada mavjud bo‘lgan individual paketni ochish; 

  jarohatga steril boylov materialini qo‘yish (jarohatga qo‘yilayotgan boylov 
materialiga qo‘lni tekizmagan holatda) va uni bint bilan bog‘lash; 

  individual  paket  bo‘lmagan  taqdirda  toza  qo‘lro‘molcha  yoki  materialdan 
foydalanish; 

  jabrlanuvchiga og‘riq qoldiruvchi dori  berishi kerak. 
Jarohatlangan sohaga tuproq tekkanda zudlik bilan shifokorga, o‘rta og‘ir va 
og‘ir  jarohatlanishlarda  zudlik  bilan  tibbiy  muassasaga  murojaat  qilish  shart. 
Ko‘krak  qafasini  teshib  o‘tuvchi  jarohatlarda  jabrlanuvchini  zambillarda  «yotgan 
holatda»,  boshi  ko‘tarilgan  holatda  yoki  «yarim  o‘tirgan  holatda»  transportirovka 
qilish kerak. Qorin sohasining shikastlanishlarida jabrlanuvchini «yotgan» holatda 
transportirovka qilish kerak.