O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
 
 

---

270 
 
14.2. Yurakni massaj qilish qoidasi 
 
Gid ekskursiya jarayonida jabrlanuvchiga birinchi tibbiy yordamning asosiy 
elementlaridan bo‘lgan yurakni massaj qilish qoidasini bilishi kerak. 
Gid  yurakning  tashqi  massajini  yurak  qisqarishlari  to‘xtaganda  amalga 
oshiradi. Yurak qisqarishlarini to‘xtagani quyidagi belgilarda namoyon bo‘ladi: 

  teri qoplamalarining oqimtirligi yoki ko‘kimtirligi; 

  uyqu arteriyalarida pulsning yo‘qligi; 

  hushni yo‘qotish; 

  nafas olishni to‘xtashi yoki buzilishining kuzatilishi. 
Gid yurakni massaj qilishda quyidagilarga amal qilishi shart: 

  jabrlanuvchini tekis, qattiq yuzaga yotqizishi (pol, skameyka va h.k.); 

  uning  yonboshidan  turib,  ikkita  tez-tez  «og‘izdan-og‘izga»  yoki 
«og‘izdan- burunga» sun’iy nafas berishi; 

 
qo‘lining bir kaftini (ko‘pincha chap qo‘lini) ko‘krak suyagining pastki 
qismiga  (ko‘krak  pastki  suyagidan  uch  ko‘ndalang  barmoq  cheklanib)  va  ustidan 
ikkinchi  kaftini  qo‘yishi  kerak.  Bunda  qo‘l  barmoqlari  jabrlanuvchining  tanasiga 
tegmasligi kerak; 

 
ko‘krakka  tez-tez  turtkilar  bilan  kaftlar  yordamida  (qo‘l  kaftlar  bilakka 
yo‘naltirilgan  holatda)  keskin  vertikal  holatda  pastga  4-5  smda,    bosilish 
davomiyligi 0,5 sekund va bosilish intervali 0,5 sekundda olib borilishi kerak; 

  har  ikki  marta  chuqur  berilgan  nafasga  15  ta  ko‘krak  qafasiga  turtki 
beriladi (agarda yordamni bir kishi ko‘rsatayotgan bo‘lsa); 

  jonlantirish  tadbirida  ikki  kishi  ishtirok  etayotgan  bo‘lsa,  «nafas  - 
massaj»  nisbati  1:5  (ya’ni,  bir  chuqur  nafasdan  keyin  besh  marta  ko‘krak  qafasi 
bosiladi); 

  jonlantirish  tadbirini  bir  kishi  o‘tkazayotganida  har  2  daqiqada  sun’iy 
massajni to‘xtatib, jabrlanuvchining uyqu arteriyasidagi pulsini tekshirib turadi; 

  puls paydo bo‘lgach, jonlantirish tadbirlarini to‘xtatish kerak. 

---

271