O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

4.O‘zbekiston Respublikasida oliy va o‘rta maxsus ta’limini boshqarish tizimi
O‘zbekistonda oliy va o‘rta maxsus ta’limi beradigan maorif muassasalari davlat byudjeti 
hisobidan   ta’minlab   turiladi.   Ularning   kundalik   faoliyatini   tegishli   vazirliklar   va   idoralar 
boshqarib boradi.
258   ta   o‘rta   maxsus   ta’limi   o‘quv   yurtlari   tarmoq   prinpipi   bo‘yicha   22   ta   vazirlik   va 
idoraga karashli bo‘lib, bu xol yagona o‘quv - metodik rahbarlikni va ta’minotni tashkil etishni 
kiyinlashtiradi. Ham iqtisodiy vazifalarni, ham ijtimoiy vazifalarni xal etish uchun o‘rta maxsus 
ta’limi o‘quv yurtlarini kengaytirishi rejalashtirish ham kiyin.
Respublikadagi 58 ta oliy o‘quv yurti 12 ta vazirlik va idoraga karashli bo‘lib, ularning 
asosiylari Oliy o‘quv yurti vazirligi (32 ta oliy o‘quv yurti), Xalq ta’limi vazirligi (6 ta oliy o‘quv 
yurti), Sog‘likni saqlash vaziligi (7 ta oliy o‘quv yurti), Qishlok va suv xo‘jaligi vazirligi (4 ta oliy 
o‘quv yurti) va Madaniyat vazirligi (3 'ta oliy o‘quv yurti) dir. Oliy o‘quv yurtlarining maxsus 
o‘quv yurtlari kabi turli vazirliklar va idoralarga bo‘ysunishi yagona o‘quv-metodik rahbarlik va 
ta’minotni tashkil etishga tuskinlik kilmokda.

---

Oliy o‘quv yurtlarida Kengaytirilgan kengashlar oliy boshqaruv organi hisoblanadi. Bu 
kengashlar tarkibiga tashki tashkilotlarning vakillari (mahalliy hokimiyat organlari, korxonalar, 
ilmiy tadqiqot institutlari vakillar) kirishi mumkin, lekin ular oliy o‘quv yurtlari oldiga umumiy 
vazifalarini qo‘yishda va ular faoliyati natijalariga baho berishda sanoat va intellektual rivojlangan 
mamlakatlar oliy o‘quv yurtlarida bo‘lgani kabi xal kiluvchi o‘rin tutmaydi.
O‘quv,   ilmiy,   tarbiyaviy   masalalar,   oliy   o‘quv   muassasasi   ichki   faoliyatining   o‘zga 
masalalari   bilan   olimlar   kengashi   shug‘ullannadi,   bu   kengashda   tashkilotlar   va   talabalarning 
vakillari yo‘q.
Rektorni   oliy   o‘quv   yurtini   tasarruf   kiladigan   vazirlikning   taksimotiga   muvofiq 
O‘zbekiston   Respublikasi   Vazirlar   mahkamasi   tayinlaydi.   Prorektorlar   rektorning   taksimotiga 
muvofiq tegishli vazirlik tomonidan tayinlanadi.
O‘rta   maxsus   o‘quv   yurtlarida   pedagogik   kengashlar   boshqaruvining   oliy   organi 
hisoblanadi,   talabalarning   10   foizi   kengashga   kiradi.   Pedagogik   kengashlarga   tashki 
tashkilotlarning vakillari taklif etilishi mumkin, lekin ular xal kiluvchi ovozga ega bo‘lmaydi.
O‘rta maxsus bilim yurti direktori unga rahbarlik kiladigan vazirlik yoki idora tomonidan 
tayinlanadi.
O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limini boshqarish tizimi davlat tizimi 
qatoriga kiradi. Maxsus ta’limini boshqarishning barcha darajadagi organlarida va o‘quv yurtlarida 
bu jarayonga malakali mutaxassislar tayyorlash va ta’limni rivojlantirishdan manfaatdor bo‘lgan 
tashki tashkilotlar (mahalliy hokimiyat organlari, savdo-sanoat doiralari, jamoat tashkilotlari va 
jamgarmalar) vakillari kirmaydi. Moliyaviy va   moddiy ta’minot jihatidan karaganda, ta’limni 
boshqarishga mahalliy hokimiyat organlari va savdo-sanoat doiralari vakillarini jalb etish ayniqsa 
muhimdir.