O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
Zilzilabardosh binolar va xususiy uy-joylarni qurish 
Ko‘p qavatli binolar, ofislar va xususiy uy-joylarni qurishda 
ularnining zilzilabardoshligi (antiseysmik) qirralarini masalalariga 
e‘tibor berish har doim dolzarb masalalardan biri bo‘lib kelgan. 
Zilzila-bu tabiatning eng dahshatli vayronalarini yuzaga 
keltiruvchi hodisalardan biridir. Bu insoniyat hayotiga tahdid soluvchi 
texnogen tusdagi hodisa hisoblanadi.
Yer yuzida bir yilda 20 dan ortiq kuchli zilzilalar ro‘y berib, 
oqibatda 10 mingdan ortiq kishi halok bo‘ladi. 
Shu munosabat bilan ko‘p qavatli binolar, ofislar va xususiy uy-
joylarni qurishda ularnining zilzilabardoshligini ta‘minlash juda 
muhimdir. 

---

103 
Binoning 
zilzilabardoshligi. 
Qanday 
bino 
zilzilabardosh 
hisoblanadi? Bino tipiga xos antiseysmik chora-tadbirlarni e‘tiborga 
olgan holda loyihalanib qurilgan binolar zilzilabardosh hisoblanadi. 
Qanday bino zilzilabardosh hisoblanmaydi? Antiseysmik chora-
tadbirlarsiz 
e‘tiborga 
olinmay 
qurilgan, 
ayniqcha 
devorlar 
mustahkamligi past bulgan mahalliy materiallardan qurilgan binolar 
uchun zilzila juda xavfli hisoblanadi. 
Tabiiy ofatlar paytida uyni tez tark etish uchun ehtiyot choralarini 
ko‘rish xonalarda va koridordan istalgan paytda ko‘chaga chiqishni 
ta‘minlash lozim. Uylarni qurishda antiseysmik talablarga qat‘iy rioya 
qilish. 
Binolardan normal foydalanishning asosiy qoidalari. 
-binolarni doim normal texnik holda saqlash (bino poydevoriga 
yaqin joydan oqava suv, ariq va yomg‘ir suvlarining o‘tishiga yo‘l 
qo‘ymaslik). 
-o‘zboshimchalik bilan binoning konstruktiv yechimiga uning 
zilzilabardoshligini kamaytiruvchi o‘zgartirishlar kiritmaslik. 
Kasb-hunar kollejlarida o‘quvchilarga ko‘p qavatli binolar, ofislar 
va xususiy uy-joylarni qurishda ularnining zilzilabardoshligi to‘g‘risida 
ma‘lumotlar berishni yanada kuchaytirish lozim.