O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «bmini himoya uchun dakga Tavsiya qilaman»

Hujjatlashtirish – 
bu xo‘jalik 
operatsiyalarini ma’lum bir hujjatlar bilan rasmiylashtirish usuli.
Hujjat – 
bu 
ho‘jalik operatsiyalarini haqiqatda yuz berganligiga guvoh beruvchi yoki ularni 
kelgusida yuz berishiga asos bo‘luvchi yozma guvohnoma. Masalan, tovar-moddiy 

---

8 
boyliklarni haqiqatda sotilganligi yoki olinganligiga schet-fakturalar, pulni
kassaga olinganligiga kirim kassa orderi guvoh hisoblanadi. Boshqa bir hujjatlar 
xo‘jalik operatsiyalarini kelgusida yuz berishiga asos bo‘ladi, masalan berilgan 
ishonchnoma shu shaxs tomonidan boshqa korxonadan tovar-moddiy boyliklarni 
qabul qilib olishiga, chek esa kassirga pulni bankdan naqd olishga huquq beradi. 
Buxgalteriya hisobida juda ko‘p turdagi hujjatlar ishlatiladi. Ularni turli 
belgilariga qarab tasniflash mumkin
Maqsadiga ko‘ra 
buxgalteriya hujjatlari guvohlik beruvchi, farmoyish 
beruvchi, farmoyish va guvohlik beruvchi, buxgalterlik hisob-kitoblarini aks 
ettiruvchi turlarga bo‘linadi. 
Guvohlik beruvchi hujjatlar 
deganda, yuqorida 
aytib o‘tganimizdek, xo‘jalik operatsiyalarini haqiqatda yuz berganligiga guvoh 
beruvchi hujjatlar tushuniladi.
Farmoyish beruvchi hujjatlar
deganda u yoki bu 
harakatni kelgusida amalga oshirishga farmoyish beruvchi hujjatlar tushuniladi. 
Masalan, inventarizatsiya o‘tqazish to‘g‘risida farmoyish, tovarni olib kelush 
uchun berilgan ishonchnoma va shu kabilar.
Farmoyish va guvohlik beruvchi 
hujjatlar
deganda bir vaqtning o‘zida xo‘jalik operatsiyasini amalga oshirishga 
berilgan farmoyishni ifodalovchi, ham bu farmoyish asosida haqiqatda yuz bergan 
xo‘jalik operatsiyasiga guvohlik beruvchi hujjatlar tushuniladi. Masalan, kassa 
chiqim orderi bir vaqtning o‘zida pulni berilishi uchun tuzilgan rahbariyatning 
farmoyishini, shuningdek shu farmoyish asosida pulni haqiqatda kimgadir 
berilganligi to‘g‘risida guvohlik beruvchi hujjat hisoblanadi. Pul cheki ham xuddi 
shunday hujjat hisoblanadi.