O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti tarixshunoslik va manbashunoslik kafedrasi arxivshunoslik fanidan ma’ruza matni tuzuvchi: Yakubov Akmal Saydirasulovich

1946-1991 yillarda 

O’zbekistonda arxiv ishi 

---

19

ma’lumotnomalar berilar edi. Xodimlar arxivdagi hujjatlarni targ’ib qilish borasida
ham keng ko’lamda ish olib bordilar. Faqatgina 1981-1985 yillar davomida ular 
843ta maqola e’lon qildilar, 583ta radioeshittirish va 29ta teleko’rsatuvda faol
ishtirok etdilar. 243ta hujjatlar ko’rgazmasi tashkil etildi. Arxivlarning o’quv 
zallarida 3906 tadqiqotchi ishladi. Ilmiy-tarixiy tadqiqotlar saviyasiga arxivlardagi
maxfiylik rejimining susayishi ham ijobiy ta’sir qildi. 1987-1990 yillarda ilgari 
maxfiy saqlangan 99,9 ming yig’majildni ilmiy xodimlar foydalanishi uchun ruxsat
berildi. 
Shunday qilib, sovet davrida O’zbekistonda davlat arxiv xizmati shakllandi va
rivojlandi. Bu davrda arxiv tizimida qator kamchilik va nuqsonlar mavjud edi. Lekin, 
ulardan qat’i nazar O’zbekiston arxivlari ilmiy va amaliy maqsadlar va talablarni
qondira oladigan yirik maskanlarga aylandi. 


Tayanch iboralar 


Bosh arxiv boshqarmasi– O’zbekiston hududida barcha arxivlar faoliyatini 
muvofiqlashtiruvchi raxbar tashkilot

Davlat arxiv fondi 
– davlat tasarrufiga olingan hamda davlat va idoraviy 
arxivlarda saqlanayotgan hujjatlar majmui

Viloyat arxiv bo’limlari
- (yoki okrug arxiv byurolari) - u yoki bu viloyat 
(okrug) hududida arxivlarga rahbarlik qiluvchi organ

Saqlov birligi 
– (yedinisa xraneniya) arxivlarda saqlash uchun 
alohida yig’majild (delo) larga birlashtirilgan
hujjatlar to’plami 


Markaziy arxivlar 
– respublika ahamiyatiga molik hujjatlarni saqlovchi 
arxivlar. Bu arxivlarda asosan markaziy davlat
organlari hujjatlari saqlanadi