O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti o‘zbekiston-finlandiya pedagogika instituti xorijiy tillar va gumanitar fanlar fakulteti o‘zbek tili va adabiyoti

Mavzuning tadqiq darajasi. Dunyodagi fanlarning eng qadimiylaridan biri - tilshunoslik necha o‘n asrlardiki, til deyiladigan tilsimning tabiatini, tub mohiyatini tushunish va tushuntirish yo‘lida tinimsiz izlanadi. Ayni izlanishlarning hosilasi o‘laroq bu fanda xilma-xil yo‘nalishlar, ilmiy qarashlar nuqtayi nazarlarning yuzaga kelganligidan bugun bexabar bo‘lgan tilshunos yo‘q Shu bois keyingi yillarda lisoniy qurilshning umumiy qonuniyatlarini o‘zbek tili materiallari asosida yangicha tadqiq etish va tahlil qilishga qaratilgan izlanishlar silsilasi yuzaga keldi. Bu izlanishlarning salmog`i kundan-kunga oshib bormoqda.
Mavzuning dolzarbligi. Tilshunoslik tarixida so‘zlarni tasnif etishdek chigal va ko‘p muhokama etilgan masala bo‘lmasa kerak. Panini, Arastudan boshlab, hozirgacha tilshunoslar bu muammo ustida bosh qotiradilar. Zero, so‘z lug‘at va grammatikaning asosiy birligi sifatida har bir tilshunos oldiga o‘z tabiatini imkoni boricha to‘liq va ziddiyatsiz talqin etish vazifasini qo‘yadi. Bu esa so‘zlarga xos bo‘lgan aynanlik, o‘xshashlik va farqlarni aniqlash, ularni tasnif etish hamda guruhlash orqaligina amalga oshirilishi mumkin. Mavzu dolzarbligini belgilovchi omillardan biri shuki, so‘z turkumi tasnifi bilan shug‘ullangan tilshunoslarimiz tasnif oldiga qo‘yiladigan eng umumiy falsafiy-mantiqiy talablarga yetarli darajada e`tibor bermaganlar. Bu g‘olat, ayniqsa, o‘zbek tilshunosligida yaqqol seziladi. Tilshunosligimizda uch mezonli asos (semantik, morfologik, sintaktik) bilan ajratilgan so‘z turkumlari tasnifiga chuqurroq mohiiyat asosida yondashish hozirgi kunda sifat jihatdan tez rivojlanayotgan lingvistikamizning muhim vazifalaridan biridir. So‘z turkumlari tasnifini yangicha asoslarda umumlashtirgan holda o‘rganish dolzarblik kasb etadi. manbaini shaklan va mazmunan yaxlitlikka ega bo‘lgan so‘z (leksema)lar tashkil etadi.
Ishning metodologik asoslari va tahlil usullari. Ishda dialektik falsafiy metodologiya asos bo‘ldi, narsaning serqirraligi haqidagi ta`limotga asoslanildi.