O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samdu oʻzbekiston-finlandiya pedagogika instituti

Topshiriq. Quyidagi matnni o‘qing va ma’nosi bo‘yicha fikr yuriting. Birinchi xatboshida ishlatilgan harakat bildiruvchi so‘zlarni aniqlab daftaringizga ko‘chiring.
Tog‘da bir Ona lochin o‘tgan ekan. Uning uyasi yaqinida zaharli ilonlar yashar ekan. Ular xavf solganda lochin ilonlarni dumidan changallab osmonga olib chiqar ekan-u, qoyatoshlar ustiga tashlab yuborarkan.
Bir kuni qolgan ilonlar tog‘ kamarlariga bekinib, lochindan qasd olishning yo‘lini o‘ylashibdi. Ona lochin har yili pana bir joydagi uyasiga tuxum qo‘yib jo‘ja ochar ekan. Ilonlar ham tuxumdan bola ochadi-ku. Lochin uzoqqa ov qilgani ketganda ilonlar sekin o‘rmalab kelib, uning tuxumlarini yeyishibdi-yu, o‘rniga ilonlarning tuxumidan qo‘yib ketishibdi.
Bundan bexabar Ona lochin qo‘ygan tuxumlariga vujudining haroratini berib, ularni bir necha kun bosib yotibdi. Vaqti soati yetib, tuxumlar teshilibdi, ichidan nimadir chiqa boshlabdi. Ona lochin qarasa, tuxumlardan jo‘jalar o‘rniga ilonbachchalar o‘rmalab chiqibdi. Bundan dahshatga tushgan Ona lochin chinqirib uyasidan ko‘kka uchibdi. Ilonlarga yem bo‘lgan avlodi bilan vidolashib faryod chekkanda tog‘lar larzaga kelibdi.
“Ona lochin vidosi”
Fe’l so‘z turkumi

Fe'l nisbatlari (Залоги глаголов)

Fe'l nisbati ish-harakat bajaruvchisi (sub'yekt) . va predmet (ob'yekt) o'rtasidagi munosabatni bildiradi. O'zbek tilida 5 ta fe'l nisbati bor: 1. Aniqlik nisbati. Bu nisbat hech qanday qo'shimchaga ega emas. 2. O'zlik nisbati. O'zlik nisbati ish-harakatning bajaruvchiga qaytishini bildiradi. -L, -in; Masalan: kiyinmoq, taranmoq. 3. Majhullik nisbati -i, -in, -I, -il qo'shimchalari bilan yasaladi. Masalan: kitob о 'qildi, uy qurildi. 4. Birgalik nisbati ish harakat bir necha shaxs tomonidan bajarilishini bildiradi. -sh, -ish qo'shimchalari bilan yasaladi. 5. Orttirma nisbat -t, -tir, -dir, -r, -ar. -giz. -g'iz. -qiz qo'shimchalari bilan yasaladi.

Залоги глаголов выражают различ­ные отношения между производи­телем действия (субъектом) и предметом (объектом). В узбекском языке глагол имеет 5 залогов: 1. Действительный залог не имеет никаких аффиксов. 2. Возвратный залог обозначает действие, которое возвращается к самому субъекту. 3. Страдательный залог обра- зуется аффиксами -и, -ин, -л,-ил. 4. Взаимно-совместный залог пока­зывает, что действие совершается несколькими лицами. 5. Понудительный залог образуется аффиксами -т, -тир, -дир, -р, -ар, -гиз, -ғиз, -қиз