O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

4.6. Jadvaldan tashqari ko’paytirish va bo’lish.


Mavzuni o'rganish masalalari.
1.O’quvchilarni arifmetik amallarning xossalari (yig’indini songa ko'paytirish va bo'lish) bilan tanishtirish va og’zaki hisoblashlarda ulardan foydalanish ko’nikmasini shakllantirish.
2.100 ichida ikki xonali sonni bir xonali songa va bir xonali sonni ikki xonali songa ko'paytirishda, ikki xonali sonni bir xonali va ikki xonali songa bo'lishda ogzaki hisoblash usullarini o’zlashtirish.
3.Qoldiqli bo'lish uchun og’zaki hisoblashlarni bajarish ko’nikmasini shakllantirish.
Har bir xossani tushuntirishda o'qituvchi ko'rgazmali qurollardan, darslikdagi rasmlardan, didaktik materiallardan foydalanadi. Xossalarni mustahkamlash uchun turli mashqlardan foydalanadi.
Hisoblash usullarini shakllantarishning asosida boshlang’ich sinf matematika kursining turli masalalarini o'zlashtirish yotadi. Hisoblash usullari kursining turli masalalari bilan bog’liqligini sxema tarzida ko’rsatish mumkin:

a) Ikki xonali sonni bir xonali songa ko'paytirish.

B)Ikki xonali sonni bir xonali songa ko'paytirish.

G) Ikki xonali sonni ikki xonali songa bo'lish.

2.Topshiriqlar

329. O'quvchilarni yig’indini songa ko'paytirish xossasi bilan tanishtirganda o'qituchilar qulay usulni tanlashni o’rganishadi.
Masalan: (6+4)х8 bunda yig’indini topish qulay (6+4=10)
(10+6)х4 bunda har bir qo’shiluvchini 4 ga ko’paytirish qulay. Bunday usulning ahamiyatini tushuntiring.
330. «Matematika – 3» darsligidagi rasmga e’tibor bering. Rasm bilan ishlashda o’quvchilarga qanday topshiriq berish mumkin?

(4+3)x2
Birinchi usul. Ikkinchi usul.

(4+3)x2=7x2=14 (4+3)x2=4x2+3x2=8+6=14
331. Qaysi masalani o’rganishda o’quvchilarga quyidagi topshiriqni berish maqsadga muvofiq: har bir juftlikdagi ifodalarni taqqoslang va ularning qiymatlarini toping:
32:8 24:8 27:3
320:8 240:8 270:3