O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

244. O'quvchilar 45+12, 45-12 ko'rinishdagi misollarni yechishda hisoblashlarning qanday usullarini qo’llash mumkin?
245. Qo’shish va ayirishga doir misollarni tekshirish «Nomerlash» mavzusining savollarini takrorlash bilan mos kelishi mumkin.
Quyidagi misollarni tekshirishga doir mos savollarni tuzing: 35+2=37, 35+15=50, 86-17=69, 48-25=23.
Masalan, javobi 5 o’nlik chiqadigan; javobi 3 o’nlik va 7 birlikdan iborat bo'lgan; javobi 1 birlik kam bo’lgan; javobi 7 va 3 sonlari bilan yozilgan misolni o'qing. (3va 7 raqamlari nimani bildiradi?). Suhbatni davom ettiring.
246. O’qituvchi o'zining ishida doiraviy misollarni yechish usulini qanday maqsadda qo’llaydi? (berilgan ikkinchi misol birinchi misolda chiqqan son bilan boshlanishi kerak).
Masalan: 36+4=40, 48-6=42, 42+1=43, 40+8=48, 50-14=36, 43+7=50.
O’qituvchi qo’shish va ayirishning hisoblash malakasini shakllantirishda o'z – o'zini nazorat qilishning yana qanday usullaridan foydalanishi mumkin?
247. 36+24 hisoblashning usulini tushuntirishda o’quvchi yo’l qo’ygan xatoni toping. «24 ni 20 va 4 sonlarining yig’indisi bilan almashtiramiz. Misol hosil bo'ladi; 36 ga 4 va 20 sonlarining yig’indisini qo'shamiz. 36 ga oldin ikkinchi qo'shiluvchi 4 ni qo’shish qulayroq. Buning uchun 36 ni 30 va 6 sonlarining yig’indisi bilan almashtiramiz. Misolni hosil qilamiz: 30 va 6 sonlarining yig’indisiga 4 ni qo'shamiz. Ikkinchi qo’shiluvchiga 4ni qo’shish qulayroq. 10 hosil bo'ladi va birinchi qo'shiluvchi 30 ga 10 ni qo'shsak, 40 ni hosil qilamiz». 48+32, 39+24 misollarini yechishni to'g’ri tushuntiring.
248. 100 ichida qo'shish va ayirishning hisoblash usullari qo'llanganda bolalar xatolarga yo’l qo'yadalar:
Sondan yig’indini va yig’indidan sonni ayirish qoidalariga asoslangan hisoblash usullarini almashtiradilar. Masalan:
50-36=50-(30+6)=(50-30)+6=26
56-30=(50+6)-30=(50-30)-6=14.
O’quvchilar qo'shishda xonalarni farqlamaydilar.
Masalan: 54+2=74 (o'nliklarga birliklarni qo’shadilar); 57-40=53 (birliklardan o’nliklarni ayiradilar).
Qo’shish va ayirishga doir masalalarda jadvalli qo'shish va ayirishda xatoga yo’l qo’yadilar. Masalan: 37+28=64, 58+6=53.
Hisoblash usulining operatsiyalarni tashlab ketadilar yoki ortiqcha kiritadilar. Masalan: 64+30=97, 76-20=50.
Qo’shish va ayirish amallarini aralashtiradilar.
Masalan: 36+20=16, 46-7=53.
Ushbu xatoning oldini olish uchun qanday isullarni olib borish kerak?
249. Yuz ichida qo’shish va ayirishning hisoblash malakalarini ishlab chiqishda ko’p miqdorda mashqlarni bajarish kerak. Darslikda berilgan misollarni yechish bo’yicha ishlarni turlantirish kerak. Darslikdan quyidagi topshiriqlarni berish mumkin bo’lgan misollar ustunlarini tanlang:
Oldin javobida bir xonali son chiqadigan misollarni yozing.
Javobida nollar bilan tugaydigan misollarni yozing.
Oldin javobi birinchi va ikkinchi xonalarning birliklaridan iborat bo’lgan misollarni yeching.
Har bir misolning natijasining qanday va nima uchun o’zgarishini tushuntiring.
Javobi bir xil bo’lgan misollarni toping.
Misollarni yechishga yana qanday topshiriqlarni taklif qilish mumkin?
250. Bir xonali sonlarni qo’shish va ayirish jadvalini bilishni mustahkamlash uchun o'qituvchi quydagi topshirqlarni taklif qilish mumkin:
1. 4,5,6,7,8 sonlarini 7 ga qo’shish jadvalini xotira bo’yicha yozing.
2. Jadvalni tuzing.
6+…= 6+…= 6+…=…
6+…= 6+…=
3. Qo’shish jadvalini davom ettiring.
6+5=11 6+9=
4. O'zingizni tekshiring! Faqat javobi esingizda qolgan misollarni yozing:
6+7 4+9 5+8 8+6
8+5 7+7 9+9 6+8
5. Bir xil yig’indilarni ko’rsating:
5+9 8+6 7+7
6+7 7+8 8+5
6. Namuna bo'yicha birinchi ko’rinishdagi misollarni tiklang.
5+8=13
13-5=8 11-6=5 12-9=3
13-8=5 11-5=6 12-3=9
7. 8, 15 sonlaridan foydalanib, 4 ta misol tuzing.
Ushbu topshiriqlar bilan ishlashning mumkin bo'lgan shakllarini ayting.