O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti V. Yu. Ahrorov

Sotsiallashuv – 
bu bizning jamiyatga qo‘shilib yashashimiz va shu jamiyatda 
mavjud bo‘lgan sotsial tajribalarni o‘zlashtirishimizdan iborat bo‘lgan jarayondir. Bu 
jarayon uch bosqichdan iborat holda kechadi: 
Individ sotsial tajribani

qabul qilishi
, singdirishi; 

o‘z hayoti, faoliyati, munosabati jarayonida 
qo‘llashi;

o‘zgalarga 
uzatishi,
o‘z ta’sirini o‘tkaza olish jarayonidir
Sotsiallashuv
ikki tomonlama jarayondir, bir tomondan individning jamiyatga 
kirib borib, undagi malakalarni o‘zlashtirish jarayoni bo‘lsa, ikkinchi tomondan, 
inson faolligi hamda jamiyatdagi faol ishtiroki orqali sotsial aloqalarni o‘rnatishdir.
Sotsiallashuv g‘oyasini psixologiya sohasiga kiritgan hamda bu muammoni 
sotsial psixologik bilimlarni rivojlantirish uchun muammo sifatida olib kirgan olimlar 
sotsiallashuvning aynan shu ikki tomoniga katta e'tibor qaratishgan.
Sotsiallashuv jarayonining birinchi tomoni – sotsial malakalarni o‘zlashtirish – 
bu jamiyatni insonga ta’sir etuvchi tavsifi, ikkinchi tomoni esa – inson faolligi – 
insonning jamiyatga o‘zining faoliyati orqali ta’sir etishidir. Bunda inson faolligi 
180

---

pozitsiyasi – sotsial aloqalarga har qanday ta’sir ma’lum bir qaror qabul qilish va 
keyinchalik shu qarorni bajarish uchun ma’lum bir faoliyat strategiyasini ishlab 
chiqish orqali tushuntiriladi. Sotsiallashuv jarayoni shu keltirilgan tushuntirishlar 
orqali shaxs shakllanish jarayoniga qarshi chiqmaydi, lekin, bu muammoga turli 
tomondan yondashishni talab qiladi.
G.M.Andreyevaning fikriga ko‘ra, «Yosh psixologiyasi uchun bu muammo 
«shaxs» mavzusiga taalluqli bo‘lsa, sotsial psixologiya uchun «shaxsning jamiyatga 
ta’siri» tomondan qiziqroq hisoblanadi». 
Shu o‘rinda sotsiallashuv jarayoniga ta’sir etuvchi omillarni ko‘rsatib o‘tishni 
lozim topdik. Bular: Biologik kontekst va Madaniy kontekst.