O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet Bank – moliya xizmatlari Kafedra Buxgalteriya hisobi va audit «Himoyaga tavsiya etiladi»

Tugatish qiymati
bu asosiy vositalarning foydali xizmat qilish muddati 
oxirida asosiy vositalarni tugatishda paydo bo‘ladigan qiymatdan taxmin 
qilinayotgan chiqib ketish harajatlarlarini ayirgandan keyin qolishi kutilayotgan 
qiymatdir. 
Asosiy vositalarni baholash tamoyillari mulkchilik shaklidan qat’iy nazar 
barcha korxonalar uchun bir xildir. Asosiy vositalarning boshlang‘ich qiymatlari 
ularga qo‘shimcha qurishlar, qo‘shimcha jihozlashlar, rekonstruksiya qilishlar va 
qisman tugatishlar natijasida o‘zgarishi mumkin. 
Asosiy vositalarni qayta baholash
1. Asosiy vositalarni qayta baholash - asosiy vositalar ob’ektlarining tiklash 
qiymatini hozirgi bozor narxlari darajasiga moslash maqsadida ularni vaqti-vaqti 
bilan aniqlashtirishdir. 
2. Asosiy vositalar qayta baholash natijasida hisob va hisobotda joriy qiymat 
bo‘yicha aks ettiriladi. 

---

24 
Asosiy vositalarning boshlang‘ich qiymati qayta baholanishi mumkin (shu 
jumladan O‘zbekiston Respublikasi Hukumati qarorlari bo‘yicha vaqti-vaqti bilan). 
3. Asosiy vositalarning boshlang‘ich (tiklash) qiymati qayta baholangan 
holatlarda qayta baholash o‘tkazilgan sanadagi ularning jamlangan amortizatsiyasi 
asosiy vositalarning boshlang‘ich (tiklash) qiymati o‘zgarishining tegishli 
indekslariga tuzatiladi hamda keyingi hisoblanadigan amortizatsiya qayta 
baholangan qiymati hisobidan amalga oshiriladi. 
4. Asosiy vositalar hujjatlar bo‘yicha tasdiqlangan bozor narxlarida 
indeksatsiyalash yoki bevosita qayta hisob-kitob qilish yo‘li bilan qayta 
baholanadi. 
Qayta baholash natijasida asosiy vositalar ob’ektini qo‘shimcha baholash 
summasi zaxiraviy sarmoya tarkibi “Mol-mulkni qayta baholash bo‘yicha 
tuzatishlar” hisobvarag‘iga hisobga kiritiladi. 
Qayta baholash natijasida asosiy vositalar ob’ekti narxining arzonlashgan 
summasi avvalgi hisobot davrlarda o‘tkazilgan ushbu ob’ektni qo‘shimcha 
baholash summalari doirasida “Mol-mulkni qayta baholash bo‘yicha tuzatishlar” 
hisobvarag‘iga zaxira sarmoyasining kamayishiga kiritiladi. Ob’ekt narxining 
arzonlashgan summasi uni qo‘shimcha baholash summasidan yuqori bo‘lganda 
boshqa operatsion xarajatlarga kiritiladi 
5. Asosiy vositalarni qayta baholash natijalari moliyaviy hisobotda asosiy 
vositalarni qayta baholash o‘tkazilgan joriy davrda aks ettiriladi. 
Hisobot yilining dastlabki sanasidagi holatga ko‘ra o‘tkazilgan asosiy 
vositalarni qayta baholash natijalari buxgalteriya hisobida aks ettiriladi. Qayta 
baholash natijalari avvalgi hisobot yilidagi moliyaviy hisobot ma’lumotlariga 
kiritilmaydi hamda hisobot yili boshida moliyaviy hisobot ma’lumotlarini 
shakllantirishda qabul qilinadi. Bunda o‘tgan yil yakuni va hisobot yili boshidagi 
ma’lumotlarning mos kelmasligi hisobot yilining dastlabki sanasidagi holatga 
ko‘ra o‘tkazilgan asosiy vositalarni qayta baholash natijasi sifatida tushuntiriladi 
hamda joriy davrdagi moliyaviy hisobotga tushuntirish xatida bayon etiladi.

---

25