O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi saida kasimxodjayeva

SONORIKA –
garmonik tizimda yangi qonuniyatlar paydo bo‘lib, tub o‘zgarish 
jarayonlarining yuz berishi. 
SYUITA –
fransuzcha “suite” – ketma-ketlik, qator. Cholg‘u musiqa janrining 
keng tarqalgan turkumli shakllaridan biri. Italiyada XVI asrda paydo bo‘ldi. Qadimgi 
syuita raqslar ketma-ketligi. XIX asr simfonik syuitasi turli janrdagi kontrast asarlarni 
taqqoslanishida namoyon bo‘ladi. 
TEMBR 
– tovush sifati, rangi bo‘lib, bir xil balandlik tovushlarni farqlash 
imkonini beradi. Tembr uning tarkibiga kirgan obertonlarga uzviy bog‘liq. 
TEMBRIKA –
musiqiy materialning tembr to‘qimasi. 
TEMP 
– metrning tezlik hisobi. Asosiy templar (vazmindan tezgacha): largo, 
lento, adajio (sekin templar); andante, moderato (o‘rta templar); allegro, presto (tez 
templar). Aniq tezlikni aniqlash uchun metronomdan foydalaniladi. 
TEMPERATSIYA 
– musiqiy tovushqator tizmida pog‘onalar orasida intervallar 
orasida tekislash munosabati. 
TRIO 
–
uchta cholg‘u uchun mo‘ljallab yaratilgan musiqiy asar. Kamer 
ansablning turi. Tarkibiga turdosh cholg‘ular (skripka, alt, violonchel), shuningdek, 
turli guruh cholg‘ular (klarnet, violonchel, fortepiano) kirishi mumkin. 
TOKKATA
– klavishali cholg‘ular uchun yozilgan mahoratli texnik asar. 
UVERTYURA
– kirish qismi. Asosan musiqali teatr spektakllari (opera, 
operetta, balet), vokal-cholg‘u asarlar, kinofilmlarning bosh qismida o‘rin oladi. 
FOLKLOR
– og‘zaki xalq ijodiyoti. Musiqiy folklor o‘z ichiga xalqning vokal 
va cholg‘u ijodiyotini kiritadi. Asrlar mobaynida og‘zaki ravishda rivoj topgan 
musiqiy folklor hamisha yangilanib, o‘zgarib borgan. Musiqiy folklorning asosiy 
qatlami
–
xalq qo‘shig‘i (marosim, mehnat, o‘yin, hajviy va lirik) dir. Xalq 
qo‘shiqlari har bir mamlakatda o‘zining o‘ziga xos xususiyatlariga ega. 
FUGA
– polifonik musiqaning janri va shaklidir. Asosiy mavzuni o‘tkazilishi, 
uning turli ovozlarda imitatsion, kontrapunkt, tonal-garmonik rivoji va yakuni bilan 
namoyon qilinishi bilan ta’riflanadi. 

---

189 
XORAL 
– g‘arb xristian cherkovida ijro etiladigan bir ovozli aytimlarning 
umumiy nomlanishi (shuningdek, uning ko‘p ovozli qayta ishlangan namunalari 
ham). Cherkovda ijro etilib, diniy xizmatning muhim qismiga aylangan.