O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi saida kasimxodjayeva

KONTSERT
 –
italyancha musobaqa, bellashuv. Mahoratni talab etuvchi yirik 
musiqiy asar bo‘lib, orkestr va yakkaxonlar uchun yaratiladi. Ilk bor XVII asr italyan 
kompozitorlari ijodida qo‘llanilib, XVIII asrning ikkinchi yarmida (Gaydn va Motsart 
ijodi) uning 3-qismga asoslangan klassik ko‘rinishi shakllandi. 
KONTSERTMEYSTER 
(jo‘rnavoz) – orkestrning birinchi skripkachi o‘rnida 
ba’zida dirijyor o‘rnini o‘z zimmasiga olib, orkestrning butun sozlanishini ta’minlab 
beradi. U barcha cholg‘ular, xonanda va sozandalarning asarlarini talqinida yordam 
berib, ularga jo‘r bo‘ladi. 
KUY
– bir ovozda bayon etilgan musiqiy fikr, musiqaning asosiy elementi. Kuy-
lad, ohang va ritm asosida tashkillashtirilgan va aniq tuzilmaga ega tovush qatori. 
KURANTA
– XV
-
XVI asrning fransuz saroy raqsi. Dastlab 2/4 o‘lchamda 
(harakat va sakramlar bilan), so‘ng 3/4 o‘lchamda (harakat va siljish) xoreografik 
harakat orqali namoyish etilgan. Kurantalarni fransuz (o‘rta temp suratida, tantanali 
yurish bilan) va italyan kurantalari (tez va motor harakatda) keng tarqalgan. Kuranta 
allemandadan so‘ng syuita tarkibida o‘rin olgan. 

---

184 
LAD 
– tovushlarni o‘zaro bog‘liqlik tizimi noturg‘un tovushlarni turg‘un 
tovushlarga intilishi bilan aniqlanadi. Har bir turg‘un pog‘ona o‘zida ma’lum vazifani 
amalga oshiradi. Asosiy turg‘un ustun tonika, lad asosini belgilab beradi. 
LIBRETTO
 –
italyancha “kitobcha”. Musiqiy-dramatik asarning nutqiy matni. 
XVII asrda teatrga kelgan tomoshabinlar uchun kichik kitobchalar sifatida nashr 
qilingan. Libretto spektaklning adabiy ssenariysi, opera, operetta, baletning qisqacha 
mazmunining bayonidir. 
LIRIK FOJEA
– mazkur atama Fransiyada XVII asrda kompozitor J.B.Lyulli 
tomonidan saroy zodagonlari talab didiga javob beruvchi yuqori va tarixiy-mifologik 
syujetga asoslangan operaga nisbatan qo‘llanilgan. 
LYUTNYA
(ud) – qadimgi torli-chertma musiqa cholg‘usi bo‘lib, XV-XVI 
asrlarda keng qo‘llanilgan. Ayrim sharq mamlakatlarida udning tarixi eramizdan 2 
ming yil avvaldan ma’lum. XVI asrda 5-7 juftli va bitta kabi sozlangan 6 tordan 
iborat. 
MADRIGAL
– asl “ona tilida” gi qo‘shiq. Uyg‘onish davrining musiqiy-
shoirona janri. Kompozitsion o‘ziga xoslik, aniq tuzilmaviy qoidalarning yo‘qligi. 
MAZURKA
–
Polshaning Mazoviyasida istiqomat qilgan mazurlar raqsi. 
Kechroq mazurka sevimli polyak raqsiga aylandi. Mazurka uch hissali o‘lchovda 
kuchsiz hissalari aksent bilan berilgan jo‘shqin va dinamik raqs. XIX asrda mazurka 
ko‘plab Yevropa mamlakatlarining mashhur raqsiga aylandi. 
MESSA
(katolik xizmat) – katolik xizmatining bosh bo‘limlarining matni 
yozilib ijro etiladigan turkumli vokal-cholg‘u asari. Lotin tilida ijro etiladi. Tarkibida 
beshta asosiy qism bo‘lib, duolarning bosh sarlafhasi bilan nomlanadi: “Rahm-
shafqat qil”, “Shon-sharaf”, “Itoat qilaman”, “Avliyo”, “Qurbonlik”.