O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi saida kasimxodjayeva

Savollar: 
1 .A. Shnitke ijodida romantik mavzular? 
2. A. Shnitkening violonchel va fortepiano uchun sonatasining shaklini 
aniqlang? 
3. A. Shnitkening Fortepiano kvinteti nechta qismdan iborat? 
4. A. Shnitkening “Doktor Iogann Faust tarixi” kantatasining dramaturgik 
xususiyati?
5. A. Shnitkening “Goncerto grosso” asari bilan Barokko davrini bog‘lovchi 
vosita? 

---

124 
6. S. Gubaydulinaning Violonchel va organ uchun “In croce” asarida 
meditatsiyaning o‘rni? 
 
HAYOTNI TUSHUNISHDA XALQ OBRAZI 
 
Tayanch so‘zlar: 
Ko‘p variantlilik, neofolklor, musiqiy timsol, meditatsiya. 
XX asrning har bir o‘n yilligi bir-biridan tubdan farq qilib, kompozitorlar ijodida 
o‘ziga xos musiqiy yilnoma sifatida iz qoldiradi. Urush va inqiloblar natijasida ijodiy 
ko‘tarinkilik va tushkunlik kayfiyatlari bir-birini tezlik bilan almashtirib turgan 
davrlarda, boshqa san’at turlaridan farqli o‘laroq, aynan musiqa barcha o‘zgarishlarni 
o‘zida tezkorlik bilan mujassamlaydi. Unda zamona qahramonlari, voqe’lik, 
insonning ma’naviy dunyosi, hayotiy faktlar birday tasvirlanadi. 
O‘rganilayotgan davrda tarix va zamonaviylik mavzulari kompozitorlar ijodida 
ayniqsa katta o‘rin egallaydi. Mazkur mavzular liriko-epik shaklda bayon etiladi. 
Bunday yondashuv lirik va epik mavzularni bir paytning o‘zida ob’ektiv va sub’ektiv 
ravishda ko‘rib chiqib, meditativ va hujjatlarga asoslangan fikrlarni turli 
ko‘rinishlarda bayon etish imkoniyatini yaratadi.
 
Musiqiy asarlarda tarixiy mavzularga murojaat qilish, qadimiy folklor 
qatlamlarini o‘rganish bilan uzviy birlikda kechadi. Tarixiy irmoqlar esa, doimiy 
qadriyatlar ustivorligini belgilab beradi. Inson ongi va san’at bir zanjirning ajralmas 
bo‘g‘inlari ekanligi yana bir bor tasdiqlanadi.
 
San’atning o‘tmish va kelajakni bog‘lab turuvchi vosita sifatida idrok etilishi, 
uning jamiyat oldidagi ahamiyatini oshiradi.
 
Zamondoshlar va kelajak avlodni tarbiyalashdagi javobgarligiga e’tibor 
qaratiladi. 
80-yillar uchun eng dolzarb bo‘lgan mavzu – Tinchlik uchun kurash davr 
kompozitorlari ijodida instrumental musiqada ham namoyon bo‘ladi.