O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

Er yuzining eng yirik daryolari 
Daryoning nomi
Basseynining 
maydoni ming km
2
 
Uzunligi km
Yillik o’rtacha 
suv yig’ilishi km
3
 
Amazonka
6915 
6229 
6930 
Kongo (Zair) 
3820 
4370 
1414 
Missisipi
3220 
5985 
580 
La-Plata
3100 
4700 
725 
Ob’
2990 
3650 
395 
Nil
2870 
6670 
73,1 
Enisey
2580 
3490 
610 
Lena
2490 
4400 
532 
Niger
2090 
4160 
270 
Amur
1855 
2820 
355 
Yanszi
1800 
5520 
995 
Makkenzi
1800 
4240 
350 
Gang
1730 
3000 
1200 
Volga
1360 
3350 
239 
Zamberi
1330 
2260 
106 
Shimoliy 
Lavrentiya
1290 
3060 
439 
Nelson
3030 
2600 
80 
Oranjevaya
1020 
1860 
15,3 
Orinsko
1000 
2740 
914 
Turkistonning eng katta daryolari 
 
Daryoning nomi
Uzunligi
Havzasining 
maydoni (ming.km
2
) 
Boshlanadigan joyi 
Amudaryo 
2540 
237 
Hindqush tog’i
Sirdaryo
3019 
219 
Oqshiyroq va Terokay
Ili
1384 
154 
Xantangri tog’ motivi
Lepsa
347 
6,8 
Jungoriya Olatovi 
Chuv
1100 
148 
Qirg’iziston tog’ 
tizmasi 
Zarafshon
740 
42 
Zarafshon muzligi
Mugrob
1300 
63 
Bandi Turkiston tog’i
Tajan
1124 
78 
Safedkux tog’i 
Sarisuv
800-1100 
100 
Qozog’iston pat tog’i
Nura
911 
73 
Qozog’oiston past tog’i 

---

68 
Daryo o’zanining turlari va ko’ndalang kesimi 
O’quv mashg’ulotida ta’lim texnologiyasi modeli 
4-Mavzu
Ko’llarning fizik-geografik xususiyatlari, suv va issiqlik rejimi, 
minerallanish xususiyatlari, mahofaza qilish choralari.
 
Vaqt
: 80 min.
Talabalar soni: 
21 ta 
O’quv mashg’ulotining shakli
 Ko’rgazmali – amaliy 
 
 
O’quv mashg’ulotining tuzilishi
15.
O’quv kursi va mashg’ulot mavzusiga kirish
16.
Bilimlarn i faollashtirish - aqliy hujum 
17.
Tarqatma materiallar bilan ishlash
18.
Mashg’ulotni Power Point taqdimoti bo’yicha olib borish. 
19.
Asosiy atamalarni aniqlash-pinbord 
20.
Suv omborlarlarining morfologik elementlari 
21.
 Suv omborlarlarining morfometrik elementlari 
O’quv mashg’ulot maqsadi: 
O’quv fani to’g’risida umumiy tasavvurlarni berish 

---

69 
Pedagogik vazifalar
: 
- Gidroekologiya (GE) fanining ahamiyati va 
vazifalari, uni o’quv fanlar tizimida tutgan o’rni 
bilan tanishtirish; 
- 
GE o’quv fani tuzilishini va tavsiya 
etilayotgan 
o’quv-uslubiy 
adabiyotlarni 
sharhlash; 
- 
GE 
nazariya 
va 
amaliyot 
sohasidagi 
yutuqlarni yoritish; 
- GE fan miqyosidagi uslubiy va tashkiliy 
ishlar 
xususiyatlari, 
muddat 
va 
baholash 
shakllarini ochib berish; 
- GE tarixi bilan tanishtirish; 
- GE predmeti tasnifini berish; 
- GE vazifa va usullarini tushuntirish; 
- GE boshqa fanlar bilan aloqasi ochib berish 
O’quv faoliyat natijalari
: 
 - GE fanning ahamiyati va vazifalarini ifodalaydil ar; 
 - GE o’quv fani tuzilishini va tavsiya etilayotgan o’quv-uslubiy 
adabiyotlarni sharhlaydilar; 
 - GE nazariya va amaliyot sohasidagi yutuqlarni yoritadilar; 
- GE fan miqyosidagi uslubiy va tashkiliy ishlar xususiyatlarini, 
muddat va baholash mezonlari va shakllarini yozib oladilar;
GE kelib chiqish tarixini aytib beradilar; 
GE predmetini tasniflaydilar; 
GE vazifalari va usullarini aytib beradilar; 
GE ning boshqa fanlar bilan aloqasi tartibli ravishda ochib beradilar 
Ta’lim usullari 
Avaliy, pinbord, aqliy hujum 
Ta’limni tashkillashtirish shakli 
Ommaviy, jamoavi y 
Ta’lim vositalari 
Tarqatma materiallar, albom, kompyuter
Ta’lim berish sharoiti 
Maxsus xona 
Monitoring va baholash 
Og’zaki so’rov: tezkor - so’rov.
 
Ko’rgazmali amaliy mashg’ulotning texnologik xaritasi 
Ish bosqichlari va 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
 
ta’lim beruvchi 
ta’lim oluvchilar 
1-bosqich. 
O’quv 
mashg’ulotiga 
kirish
(20 daq.) 
1.1. 
Mavzuning 
nomi, 
maqsad 
va 
kutilayotgan 
natijalarni 
etkazadi. 
Taqdimot 
bo’yicha 
ekranga 
fanning 
tuzilmaviy-mantiqiy 
chizmasini 
chiqaradi, 
mavzularning o’zaro aloqasini yoritadi, ularga qisqa 
tavsif beradi, fan miqyosida bajariladigan uslubiy va 
tashkiliy ishlar xususiyatlarini tushuntiradi. 
Reyting-nazorat 
tizimi, 
joriy, 
oraliq, 
va 
yakuniy 
nazoratni baholash mezonlari 
 (№ 1.1 ilova) bilan tanishtiradi.
Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarni; mustaqil ishlash 
uchun adabiyotlar ro’yxatini aytadi. 
1.2. Birinchi o’quv mashg’uloti mavzusi, maqsad va 
o’quv faoliyat natijalarini aytadi. 
1.3. 
Aqliy 
hujum 
usuli yordamida ushbu mavzu 
bo’yicha ma’lum bo’lgan tushunchalarni aytishni taklif 
etadi va bilimlarni faollashtiradi. (№ 1.2 ilova) Aqliy 
hujum usuli qoidasini (№ 1.3 ilova) eslatadi. Barcha 
aytilayotgan takliflarni yozuv taxtasiga yozib boradi. 
Ushbu ish mashg’ulot yakunida tugatilishini ma’lum 
qiladi. 
 
 
Tinglaydilar, 
yozib 
oladilar. 
 
 
 
 
 
 
 
Tushunchalarni aytadilar 
 
 
2-bosqich. 
Asosiy 
(50 daq.)
2.1. Mavzu bo’yicha tarqatma materiallarni tarqatadi va 
uning rejasi, asosiy tushunchalar bilan tanishishni taklif 
qiladi. 
2.2. Slaydlarni Power Pointda namoyish va sharhlash bilan 
mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. Jalb 
qiluvchi savollar beradi; mavzuning har bir qismi bo’yicha 
xulosalar qiladi; eng asosiylariga e’tibor qaratadi; 
berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini 
eslatadi. 
2.3. Yozuv taxtasida yozilgan tushunchalarga qaytishni