O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti “O„zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

 
Axborot manbalari 
9.
https://lex.uz//docs
 
10.
https://sahifa.tj/uzbeksko-russkij.aspx-Uzbekskogo-russkiy
 perevodchik. 
11. 
https://library.ziyonet.uz/-ta‘lim
 portali 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

11-mavzu:
Rasmiy uslubga xos xususiyatlar
Reja: 
1. Rasmiy idoraviy nutq uslubi. 
2. Fonetik va grammatik vositalarni tanlash . 
3.
Rasmiy uslub tilining asosiy xususiyatlari. 
 
Tayanch so„z va iboralar
: 
leksik, frazeologik, fonetik va grammatik vositalarni 
tanlash va ulardan foydalanish usullari, rasmiy uslub tilining asosiy xususiyati, 
aniqlik va ixchamlikdir, unda muayyan nutqiy qoliplar, kasb-hunar so‗zlari, 
atamalar. 
Til birliklari va materialidan fikrni ifodalash maqsadida foydalanish jarayoni 
nutq sanaladi. Hayotning turli sohalari
, 
turlicha nutq vaziyatlarida tildagi leksik, 
frazeologik, fonetik va grammatik vositalarni tanlash va ulardan foydalanish 
usullari ham har xil bo‗ladi. Shunga ko‗ra, nutqning quyidagi uslublari o‗zaro 
farqlanadi: so‗zlashuv uslubi, rasmiy
-
idoraviy uslub, ilmiy uslub, publisislik uslub 
va badiiy uslub
.
Rasmiy-idoraviy nutq uslubi jamiyatdagi ijtimoiy-huquqiy munosabatlar, davlat 
va davlatlararo rasmiy, siyosiy-iqtisodiy, madaniy aloqalar uchun xizmat qiluvchi 
uslubdir. Bu uslub hujjatchilik xarakteri bilan ajralib turadi. Shunga ko‗ra, yozma 
nutqning xizmatga doir bu turi davlat qonunlari, farmonlar, bayonotlar, 
shartnomalar, idora hujjatlari
, 
e‘lonlar va boshqa rasmiy yozishmalar uslubi 
hisoblanadi. Rasmiy uslub tilining asosiy xususiyati aniqlik va ixchamlikdir, unda 
muayyan nutqiy qoliplar, kasb-hunar so‗zlari, atamalar, tayyor sintaktik qurilmalar 
keng qo‗llanib, nutqning aniq va ravshan ifodalanishini ta‘minlaydi. Tayyor nutq 
qurilmalari (shu asosda: 
shunga ко‘rа; ma’lum qilamizki; ...ni e’tiborga olib; 
...ga ко‘rа; ...biz, quyida imzo chekuvchilar, ...ga asosan (muvofiq); ...uchun, ...dan 
kelib chiqib; ...sharti bilan; ...berilsin, ...taqdirlansin 
kabi) hujjat matnining darak 
hikoya xarakterida bo‗lishini, so‗zlarning bir ma‘noda ishlatilishini, badiiy-tasviriy 

---

vositalarning bo‗lmasliguii, fe‘lning majhullik va buyruq-istak shakllarining, 
qo‗shma gap turlarining keng qo‗llanishini talab qiladi. Til materiali hujjatning turi 
va xarakteriga qarab tanlanadi.