O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish xududiy boshqarmasi pastdarg’om

1. Obyektlar (nishonlar)ning burchak o‘lchamlari bo‘yicha.

Buning uchun biron-bir oraliqda kuzatilayotgan chiziqli o‘lchamlar va burchaklarni bilish lozim. Burchak kattaliklari durbin va kuzatishning boshqa vositalari yordamida o‘lchanadi.

Misol. Bir qavatli uyning balandligi (8 m) durbinning ikki bo‘lagi (0—10)ga teng keladi. Nishongacha bo‘lgan masofa quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

bu yerda, Bx — nishon balandligi; BU — minglarda berilgan burchak.

2. Otish paytidagi olov va tovush bo‘yicha.

Òovush meteorologiya sharoitlariga bog‘liq holda soniyasiga 330—340 m tezlikda tarqaladi (yoki taxminan 1 km.ni 3 soniyada bosib o‘tadi). Yorug‘lik tarqalishi esa o‘ta tez (soniyasiga 300000 km).

70-rasm. Balandlikda harakatlanayotgan dushmanni kuzatish.

Misol. O‘q ochish tovushi otish paytidagi olovdan to‘qqiz soniyadan keyin razvedkachiga yetib keladi. O‘q uzilgan qurolgacha bo‘lgan masofani toping:

S=V-T; 330*9 = 2970 m,

bu yerda, S — uzoqligi; V — tezligi; T — vaqt.