O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev


- rasm. Aluminiyning gaz fazasining komponentlari bilan o‗zaro ta‘sirlashuv  reaksiyalarining ΔG ° = f ( T ) bog‗lanishlari.  Tozalash



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/140
Sana01.05.2022
Hajmi4,75 Mb.
#601174
TuriУчебник
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   140
Bog'liq
fayl 1921 20210923

3.34- rasm.
Aluminiyning gaz fazasining komponentlari bilan o‗zaro ta‘sirlashuv 
reaksiyalarining ΔG ° = f ( T ) bog‗lanishlari. 
Tozalash.
Aluminiy qotishmalarini suyuqlantirishda pechda tozalash usuli ham, 
turli usullar bilan pechdan tashqarida ishlov berib tozalash ham qo‗llaniladi. 
Aluminiy qotishmalarini eng ko‗p tarqalgan tozalash usullari – tozalovchi fluslar va 
boshqa qo‗shimchalar bilan ishlov berish, gazlar yuborib tozalash va filtrlash; 
ba‘zan elektr flus yordamida tozalash qo‗llaniladi (1.10- rasmga q.) [20, 23, 24]. 
Fluslarning tarkibi 3.10- jadvalda keltirilgan. Ularning barchalarining tarkibida 
Δ
G


224 
xlorli va ftorli birikmalar bo‗ladi. Suyuqlantirilgan metallni pech atmosferasi bilan 
o‗zaro ta‗sirlashishdan saqlash uchun qoplama fluslar ishlatiladi. Ular mumkin 
qadar kichik solishtirma massaga va eng kam gigroskopiklikka ega bo‗lishi, metall 
sathi bo‗yicha tekis qatlam bo‗lib joylashishi va shlak olinayotganda uning 
yuzasidan oson ajralishi kerak. Qoplama fluslar pechga shixta yuklanayotganda 
kiritiladi. Al—Mg sistema qotishmalarini suyuqlantirishda 4, 5, 6- fluslar, qolgan 
barcha qotishmalar uchun 1 - va 2- fluslar ishlatiladi (3.10-jadval). 
3.10- jadval 
Aluminiy qotishmalarini suyuqlantirishda 
foydalaniladigan fluslar 
Flus № 
NaCl 
KC1 
Na
3
AlFe
6
CaF
2
MgF
2
MgCl · KCl 
NaF 

45 
55 

37 
50 
6,5 
6,4 

35 
50 
15 

100 

15 
85 

15 
85 

30 
47 
23 

40 
60 

15 
85 
10 
47,5 
47,5 

11 
35 
40 
10 
15 
12 
56,5 
11,5 

25 
13 
50 
10 
10 
30 
7 – 11 – tozalaydigan fluslarni bevosita tarqatish pechining kovshi yoki 
tigelidagi suyuqlanma yuzasiga kiritish mumkin. Lekin bu kam samarali, chunki 
ular bu holda qoplama fluslar rolini o‗ynaydi va suyuqlanmani faqat qisman 
tozalaydi. Suyuqlanmaga ular qalpoq (1.9, 1.10- rasmlarga q.) yordamida kiritilsa, 
ancha samarali bo‗ladi. Masalan, ZILda bu usul bilan 10, 11- suyuq fluslar kiritiladi. 


225 
Universal fluslar alohida gruppani tashkil etadi. Ularga ishlov berish qotishmani 
tozalash va modifikatsiyalash operatsiyalarini birga bajarishga imkon beradi (12- va 
13- 
fluslar). 
Ularning 
tarkibida, 
odatda, 
NaF 
qatnashadi, 
flusning 
modifikatsiyalovchi ta‘siri NaF ning bo‗lishi bilan tushuntiriladi. Flus tarkibidagi 
NaF miqdori 60% ga yetishi mumkin. 
Xlorni gazlar bilan tozalash operatsiyasi 5—20 min davomida 720—730 °C 
temperaturalarda bajariladi. Bunda inert gaz sarfi ishlov berilayotgan metall 
massasidan 0,3—1% ni tashkil qiladi. Qotishmani inert gaz bilan ishlash jarayoni 
metallda 
erigan 
gazning 
pufakchalarda 
diffuziyalanishi, 
shuningdek, 
pufakchalarning suyuqlanmada bo‗lgan boshqa muallaq metallmas aralashmalarga 
nisbatan flatatsion ta‘siriga asoslangan. 
Suyuqlanmani xlor bilan ishlash yuqori darajada tozalashni ta‘min- laydi. Lekin 
xlor zaharli, shu boisdan tozalash ishlarini bajarish uchun maxsus qurilmalar 
(germetik kameralar, kovshlar, yaxshi ventilatsiya, izolatsiyalangan xona va shunga 
o‗xshashlar) talab etiladi, bular esa ushbu jarayonning qo‗llanilishini cheklaydi. Shu 
boisdan aluminiy qotishmalaridan shakldor quymalar ishlab chiqarishda 
suyuqlanmalarning xloridlar (xlorli rux, xlorli marganes, geksaxloretan, xlor to‗rt 
titan va boshq.) bilan ishlanishiga bog‗liq bo‗lgan jarayonlar keng qo‗llaniladi. 
Xloridlar yuqori darajada gigroskopik bo‗lgani uchun foydalanish oldidan
albatta, quritilishi kerak va suyuqlanmaga qalpoqda kiritiladi, chunki zichligi kichik 
bo‗ladi. Ularning sarfi ishlov beriladigan suyuqlanma massasidan 0

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish