O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti umumiy kimyo kafedrasi organik kimyo fanidan laboratoriya ishlari uslubiy ko’rsatmasi qarshi – 2021 so’z boshi

Nazorat savollari

1.Аlohidа vаkillаri. Sаxаrozа.

14- Laboratoriya ishi

Polisaxaridlar. Kraxmalga xos tajribalar.
Nazariy qism

Polisaxaridlar tarkibida monosaxarid zvenolari ko’p bo’lgani uchun ular yuqori molekulyar massaga ega. Ularning ko’pchiligi suvda yomon eriydi yoki kolloid eritmalar hosil qiladi. Shirin ta’m ham bu moddalar uchun xos emas.

Polisaxaridlar katta biologik ahamiyatga ega.

Kimyoviy tuzilishiga ko’ra brcha polisaxaridlar poliglikozidlardir ular suyultirilgan kislotalar va fermentlat ta’sirida gidrolizlanadi. Ishqorlar esa ularni gidroliglay olmaydi.

Kraxmal o’simliklar (kartoshka, don mahsulotlari va boshqalar) da yig’ilgan. Texnikada kartoshkadan olinadi. Oq kukun modda. Qaytaruvchanlik xususiyatiga ega emas. Kraxmal gidrolizlanganda eriydigan kraxmal dekstrinlar mal’toza hosil bo’ladi. Katalizator sifatida solood fermenti ishlatilsa maltoza, sulfat kislota ishlatilsa glyukozaga gidrolizlanadi.

Kraxmal ikkita polisaxarid – amiloza (20 – 30%) va amilopektin (70 – 80%) dan tashkil topgan.

Amiloza 1,4-bog’ bilan bog’langan bir necha yuz glyukoza qoldig’idan tashkil topgan va tarmoqlangan emas: