O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti umumiy kimyo kafedrasi organik kimyo fanidan laboratoriya ishlari uslubiy ko’rsatmasi qarshi – 2021 so’z boshi

Tajriba qism

1-tajriba. Sellyulozaning gidrolizlanishi. Probirkaga ozroq filtr qog’oz solib, usitga 5 ml konsentrlangan sulfat kislota quyiladi va shisha tayoqcha bilan aralashtirib qog’oz batamom eritiladi. Hosil bo’lgan eritma ikki qismga bo’linadi. Eritmaning birinchi qismi stakandagi 20 ml suvga quyilsa, gidrolizlanmagan sellyuloza cho’kmaga tushadi.

Eritmaning ikkinchi qismi qo’ng’ir tusga kirguncha 5-10 qadiqa davomida qaynatiladi. Keyin eritma sovitiladi va stkandagi 20 ml suvga quyiladi. Bunda hech qanday cho’kma tushmaydi. Stakandagi eritma ishqor bilan neytrallanadi va feling suyuqligi qo’shib qizdiriladi. Natijada mis (I)-oksidning qizil cho’kmasi hosil bo’ladi. Bu reaksiya sellyulozaning gidrolizlanganligini va glyukoza hosil bo’lganligini ko’rsatadi:

(C₆H₁₀O₅)n + nH₂O  nC₆H₁₂O₆