O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

H
C
dan 
72
35
H
C
gacha bо‘lgan tо‘yingan uglevodorodlar kiradi. Mayda kristall tuzilishga ega 
bо‘lgan tо‘yingan qattiq yuqori uglevodorodlarning 
76
37
H
C
-
108
53
H
C
tarkibli 

---

84 
aralashmasi serezin deyiladi. Kimyo sanoatida parafinlar karbon kislota, sirt yoyuvchi 
vositalar hamda sirt-faol moddalarni olishda ishlatiladi. Undan tashqari neftni qayta 
ishlashda bitum va neft koksi (eng og‘ir fraksiyalaridan biri) qorakо‘ya (rezina 
sanoati uchun), muhim erutuvchilar-benzol va toluol olinadi. Shu bilan birga neft 
mahsulotlaridan kimyo sanoatida turli xildagi moddalar olinmoqda. 
Bunda olingan fraksiyalarning ba’zisi qayta ishlov berishga uzatilsa, ba’zilari 
esa tayyor Tovar sifatida ishlatiladi. Neftni dastlabki haydash jarayoni atmosfera 
sharoitida ishlaydigan trubali va atmosfera-vakuum trubali qurilmalarda amalga 
oshirilishi mumkin. Ushbu qurilmalar asosan neftni tuzsizlantirish yoki ikkilamchi 
haydash qurilmalari bilan kombinasiyalashgan holatda ishlatiladi. 
Jarayonga beriladigan hom ashyo va olinadigan mahsulotlar. Bu tizimda 
homashyo sifatida tuzsizlantirilgan neft ishlatilib, quyidagi mahsulotlar ishlab 
chiqariladi: 
1.Uglevodorod gazi – suyuqlik holida ajratib olinadi va gazni fraksiyalarga 
ajratish qurilmalariga uzatiladi yoki neft zavodlarida yoqilg‘i sifatida ishlatiladi. 
2.Benzin fraksiyasi – qaynash harorati 50-180 
0
Sbо‘lgan fraksiya bо‘lib,
avtomobillarda qо‘llaniladigan benzinning komponenti, katalitik reforming va piroliz 
hamda ikkilamchi haydash jarayonlari uchun xomashyo sifatida qо‘llanilishi 
mumkin. 
3. Kerosin fraksiyasi - 120-315 
0
S da qaynaydigan fraksiya bо‘lib, refaol hamda 
karbyuratorli traktor dvigatellari uchun yoqilg‘i sifatida yoki gidrotozalagich 
qurilmalari uchun qullanilishi mumkin; 
4. Dizelfraksiyasi - 180-360
0
S da qaynaydigan fraksiya bо‘lib, dizel dvigatellar 
uchun yoqilg‘i yoki gidrotozalagich qurilmalar uchun xomashyo sifatida qо‘llaniladi; 
5. Mazut - neftni atmosfera sharoitida haydash jarayonida olingan qoldiq 
bо‘lib, 350
0
S dan yuqori haroratda qaynaydi. U bug‘ ishlab chiqarish qurilmasida 
yoqilg‘i sifatida, hamda gidrotozalash va termik kreking qurilmalarida xomashyo 
sifatida qо‘llaniladi; 
Xulosa 
О‘zbekiston Respublikasidagi neftkonlari mahsulotlarining klassifikasiyasi, neft 
quduqlaridagi mahsulotlarni tayyorlashdagi texnologik sxemalar, hozirgi vaqtda 
quduq mahsulotlari о‘lchaydigan Sputnik turidagi har xil modifikasiyadagi 
avtomatik qurilmalar, Sputnik-V va Sputnik-A lar kabi Sputnik-B40 yordamida 
suvlangan va suvlanmagan quduqlarning debitini о‘lchash, AGО‘Qlarining 
modifikasiyalari, Sputnik AM 40-8-400; Sputnik AM 40-10-400; Sputnik AM 40-14-
400; Sputnik B 40-14-500.larning turlari, nftning tarkibidagi suvning miqdorini 
о‘lchash, gazning va suyuqlikning sarfini о‘lchash kabi mavzular yoritilgan.