O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

Nasoslarning klapanlari
Chuqurlik shtangali nasoslarda sharsimon konstruksiyali klapanlar qо‘llaniladi. 
Sharsimon klapan sharik va sharik egaridan tuzilgan, ligerlangan pо‘latdan
tayyorlanadi, keyin esa qattiqligini va yemirilishga chidamligini oshirish uchun 
termik ishlov beriladi.
Sharik egarda joylashib klapanning oraliq masofalaridan suyuqlikni
о‘tkazmaydi. Bunda egarning ishchi sirt yuzasining sharik bilan kontakti yuzasiga 
silliq ishlov beriladi. 
Nosuqma nasoslarning suruvchi klapanlari bir-biri bilan rezba orqali biriktiriladi, 
taqa-konus va klapan tо‘qima panjaradan tuzilgan. Sharik egari bunday detallarning sirt 
yuzasiga zich tortiladi. Klapan panjarasi sharikni yuqoriga siljishini chegaralaydi va 
suyuqlikning chiqib ketishi uchun yon tomonida teshik mavjuddir. Panjaraning yuqori 
qismiga tutqichni shtoki yoki tutqichli
 
shtok buraladi. Taqaning konusli sirt yuzasi 
kalta uzaytiruvchi quvurchaga, pastki uchiga о‘rnatiladigan egarni konusli
teshigigacha aniq mos keladi.
Taqa konusini konussimon sirt yuzasi va konusning egarini germetikligini 
ta’minlash maqsadida, e’tibor bilan yaxshi silliqlanadi. NKQ-laridan suyuqliklarni 

---

148 
tо‘kib olish uchun tо‘kuvchi klapanlar qо‘llaniladi. Tо‘kuvchi klapanlarning
quyidagi konstruksiyalari ishlab chiqariladi :
-
biriktiruvchi rezbalar (kalta quvurchalar va klapan korpusida -2 
7/8" 
(73
mm); 
-
о‘tish uchun klapan korpusidagi teshik diametri, mm -10 (2 ta teshik); 
-
-klapanning uzunligi mm;
-
kalta quvurchasiz–150;
-
kalta quvurli–300; 
-
ishlatish bosimi– 10÷20 MPa. 
-
19.2 Nasoslarning shtangalari 
Nasoslarning shtangalari, shtangali nasosning plunjerini, nasos qurilmasining 
uzatmasi bilan biriktirish uchun qо‘llanadi va plunjerga ilgarilanma-qaytma harakat
uzatadi. Shtanga aylanma kesimli pо‘lat sterjenlar kо‘rinishida bо‘ladi.