O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qashqadaryo viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi shahrisabz pedagogika kolleji

O‘zbekiston kompozitorlarining bolalar xor mu- siqasi sohasidagi faol ijodi, turli ko‘rik-tanlov, festival, qo‘shiq bayramlarining o‘tkazilishi tufayli 1970-yilda O‘zbekiston Davlat teleradioqo‘mitasi qoshida Sh. Yormatov boshchiligida bolalar xor jamoasi tashkil qilingan edi. Bugungi kunga kelib, bu jamoa O‘zbe- kiston teleradiokompaniyasining respublikamizdagi eng mashhur «Bulbulcha» bolalar xoriga aylandi. Bolalar xorining jarangdor, zavq-u shavqqa to ‘la san’ati barcha xor musiqasi muxlislariga ma’lumdir. Repertuardagi asarlarning ijrosi yuksak mahorati, musiqaviyligi, jonliligi, samimiyligi bilan ajralib turadi.Shuni ta’kidlash lozimki, bu jamoa mashhur xor jamoalari (Rossiya markaziy televideniye va radiosi qoshidagi katta bolalar xori, «Pioneriya» xor stu- diyasi) tajribalariga ijodiy suyanib, xor ijrochilarini tayyorlash va tarbiyalashning o‘ziga xos qoidalariga asos soldi. Hozirda jamoa tarkibida 600 ga yaqin bola bo‘lib, u o‘zining quyidagi tuzilmasiga ega:

— maktabgacha bo‘lgan bolalar guruhi;

— kichik xor guruhi;

— o‘rta xor guruhi;

— o‘g‘il bolalar xor guruhi;

— yoshlar xor guruhi;

— folklor xor guruhi.

2

Respublikamizda mavjud ta’lim tizimining barcha bosqichlarida bo’lgani kabi umumiy o’rta ta’lim maktablarida musiqa ta’limi va tarbiyasi imkoniyatlaridan keng foydalanishga qaratilgan ilmiy-tadqiqiy ishlarga tabiiy ravshda e’tibor qaratilib kelinayotganligi diqqatga sazovordir. Mazkur ilmiy izlanishlar tarkibida umumta’lim maktablari musiqa ta’limining o’ziga xos faoliyat turlari bo’yicha olib boriladigan o’quv-tarbiyaviy ishlarning o’ziga xos tashkiliy, uslubiy asoslarini uzluksiz takomillashtirib borish, uni dars va sinfdan tashqari faoliyatlar uyg’unligida yo’lga qo’yish orqali yuqori samaradorlikka erishish masalasi ham alohida o’rin tutadi. Umumta’lim maktablaridagi musiqa ta’limi va tarbiyasi sohasidagi yangilanish va o’zgarishlar ko’lamini ilmiy kuzatishlar shuni ko’rsatadiki, maktab “musiqa madaniyati” fanini o’qitilishi jarayonida o’quvchilarni musiqiy-nazariy va amaliy ijrochilik ko’nikma va malakalarini shakllantirishga qo’yilgan ijtomoiy buyurtmalar bu ishlarni sinfdan tashqari faoliyat bilan uzviy holda olib borish, ularni yagona maqsadga moslashtirishni ta’minlash, shu asosda ta’lim sifati va mazmunini takomillashtirib borish bilan kutilgan natijalarga erishish mumkinligini ko’rsatmoqda. Ma’lumki umumta’lim maktablarida o’qitiladigan “musiqa madaniyati” fani bashqa fanlar o’qilishida o’zining bir necha faoliyatlar negizida tashkil etilish xususiyati bilan ajralib turadi. Bu faoliyatlar tarkibida “jamoa (xor) bo’lib kuylash” faoliyati alohida ahamiyatga ega bo’lib, bu faoliyatga darsning asosiy hajmi ajratiladi va asosiy maqsad o’quvchilarni vokal-xor malakalarini shakllantirishni ko’zda tutadi. Vokal-xor malakalarini shakllantirish esa uzoq va uzluksiz, tizimli yo’lga qo’yilgan o’quv va ijodiy jarayonni talab qilishi tufayli, fanga ajratilgan o’quv soatlarini g’oyat cheklanganligi ushbu jarayonni sinfdan tashqari faoliyatlar uyg’unligida yo’lga qo’yishni taqozo etadi. Bu esa jiddiy pedagogik muammo sifatida musiqiy ta’lim jarayonida o’quvchi-yoshlarni musiqiy qobiliyat va ehtiyojlarini shu jumladan ularni vokal-xor malakalarini rivojlantirishga yo’naltirilgan ta’lim jarayonining pedagogik va metodik asoslarini ishlab chiqish va amaliyotga keng tadbiq etishni dolzarb vazifa qilib qo’yadi.