O`zbekiston Respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‘lim vazirligi Qarshi Muhandislik Iqtisodiyot Instituti «Neft va gaz ishi»

O`rnatilgan to`kuvchi asboblar turli xil bo`lib, qizdiruvchi moslamalar bilan jihozlangan.

Masalan: USN – universal to`kuvchi quyuvchi asbob – qizdirmasdan to`kib, qo`yishga mo`ljallangan.

USNPi – bug` bilan; USNPe – elektr energiya bilan qizdiriladi.

Hozirgi paytda pastdan to`kuvchi va quyuvchi asboblar sifatida avtomatlashtirilgan to`kuvchi va quyuvchi; ASN – 7Vb ASN – 8B6 SPG – 200 asboblaridan foydalaniladi. SAN – 7B suyuq mahsulotlar, SAN – 8B quyuq, SNG – 200 yuqori qovushqoq neft mahsulotlari uchun ishlatiladi.

Yuqori qovushqoq va yuqori haroratda qotuvchi neft va uning mahsulotlarini tashuvchi vagon tsisternalar tashqi isituvchi kuylak yoki ichki isituvchi moslamalar bilan jihozlangan bo`ladilar. Yuqori qovushqoqli neft va uning mahsulotlarini tsisterna ichida qizdirish, o`rnatilgan quvur sektsiyalari orqali suv bug`ini o`tkazish orqali amalga oshiriladi. Issiqlikni isrof bo`lmasligi uchun tsisternaning tashqi yuzasi issiqlik izolyatsiya qoplamasi bilan o`ralgan bo`lib, uning usti va esa metall qavati bilan o`ralgan bo`ladi. Bunday tsisternalarni maxsus «Termos» tsisternalari deb ataladi.

Tsisternalarning tashqi yuzasida qizdirish, bug` kuylagi yordamida amalga oshiriladi. Isituvchi kuylak tsisternaning pastki qismiga (yarmiga) o`rnatilgan bo`lib, unga suv bug`i kiritilib qizdiriladi.

1 – tsisterna

2 – neft mahsuloti

3 – bug` kuylagi

4 – kirayotgan suv bug`i 3 mm

5 – chiqayotgan suv bug`ining kondensati

Tsisternaning bug` kuylagi yordamida qizdirish chizmasi.

Turli surkovchi yog`lar, smazkalar yuk ko`taruvchanlik qobiliyati 2,5 va 5 tonna tsisterna – konteynerda tashiladi. Ular ham bug` kuylagi bilan ta‘minlangan bo`ladilar.

2. Temir yo`l estakadasi.

Temir yo`l orqali tsisterna, konteyner va bochkalarda keltirilgan mahsulotlarni to`kish yoki ularga solib ortish, neft mahsuloti ombori zonalaridan biri bo`lgan – temir yo`l estakadasida amalga oshiriladi. Temir yo`l estakadasi asosiy magistral yo`lning neft mahsuloti omboridagi berk shahobchasi hisoblanadi. U iloji boricha (yukni tushirishda) maydonning eng yuqori joyiga yoki (yuk ortishda – quyishda) eng past bo`limida joylashtiriladi. Yuklarni tushirish va ortish jarayonlarida tsisternalarni o`zicha harakatlanmasligi uchun estakada, gorizontal yo`nalishi bo`yicha tekis bo`lishi kerak.