O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi qarshi davlat universiteti qo'lyozma huquqida udk 577. 17 (021) xasanov shuxrat mirza o'G'LI

1.3.Staxiflinlar
Stachybotrys sp. RF-7260 zamburug' shtammining fermentatsiya holatini suyuq holatdan qattiq holatga o'zgartirib, xuddi shu mualliflar tomonidan staxiflin (18) va atsetilstaxiflin (19) deb nomlangan bisaboskvallardan tashqari, boshqa turdagi triprenil fenollarni ishlab chiqarish mumkinligi aniqlandi [48, 49]. Ajratib olingan 18 va 19 birikmalarning tuzilishlari, seskiterpen va aromatik qismlar orasidagi aloqada bisaboskval, yangi pentatsiklik skeletga egaligi, shu jumladan, sis-holdagi dekalin va piranoizoindolinon halqa tutganligi batafsil YAMR tahlillari va rentgen-kristallografik tahlillari bilan aniqlangan. Staxiflin (18) birikmaning mutlaq stereokimyosi dikroizm tahlili bilan aniqlandi. Staxiflinning SAR tadqiqotida atsetilstaxiflinning bir qator sintetik hosilalari (19) tayyorlandi va fenol va fenil qismlarining ta'siri baholandi [49].
Staxflin tipidagi birikmalar, Stachybotrys sp RF-7260 zamburug' shtammining fermentlangan guruch muhitida o'stirish natijasida to'rtta yangi metabolitlar SQ- 02-S-L1 (20), SQ-02-S-L2 (21) va SQ-02-S-V1 (22) birikmalar olingan, tarkibidagi aminokislotalarning SAR miqdorini yanada ko'proq o'rganish uchun olib borilgan ishlar natijasida SQ-02-S-V2 (23) birikma olindi. Ushbu metabolitlarning tuzilishlari batafsil 2M YAMR tahlillari bilan aniqlandi. Olingan SQ-02-S-L1 (20) va -L2 (21) birikmalar lizinli sharoitda o'stirilganda hosil bo'ldi, SQ-02-S-V1 (22) birikma esa valinli sharoitda o'stirilganda hosil bo'ldi. Laktam holdagi amid vodorod bilan almashtirilgan barcha uchta birikma faqat antivirus faollikning past darajasini ko'rsatdi[50].
Siklodepsipeptidlar
O'simlik endofitik qo'ziqorini T. harzianum KZ-20 shtammidan to'rtta yangi destruksin tuzilishli siklodepsipeptidlar trixodestruksinlar A–D (24–27) va oldindan tuzilishi aniqlangan destruksin E (28) va destruksin A2 (29) birikmalar ajratib olindi [51]. Destruksinlar noyob siklik geksadepsipeptidlarni ifodalaydi. Tuzilish jihatdan, yangi 25 birikma 2,4,5-trigidroksipentan kislota halqasining gidroksi kislota qismlariga ega bo'lib, 24 va 26 birikmalarda esa b-metilprolin qismiga egaligi bilan farq qiladi. Trixomid tuzilishli siklogeksadepsipeptidlar sifatida aniqlangan gomodestkardin (30), trixomid B (31) va gomodestruxin B (32) birikmalar T. longibrachiatum zamburug' shtammi tomonidan ishlab chiqilgan [52]. Nihoyat, siklopeptid PF1022F (33) va galobatsillin (34) birikmalar endofit zamburug' T. asperellum shtammidan olingan (4-jadval) [53].