O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti «gumanitar fanlar kafedrasi»

Talabalar bilimini mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar: 
1.
 
Umumiy Yer bilimining rivojlanishi qanday bosqichlarga ajratiladi? Bu haqida sizning 
fikringiz qanday? 
2.
 
Qadimgi davr geografiyasining asosiy kashfiyotlari nimalardan iborat? 
3.
 
O’rta Osiyolik qomusiy olimlarning jahon fanining rivojlanishiga qo’shgan hissalarini 
tavsiflang. 
4.
 
Buyuk geografik kashfiyotlar davri geografiyasining asosiy jihatlari to’g’risida 
nimalarni ayta olasiz, 
5.
 
Ilmiy geografik ishlar bosqichida qanday ilmiy ishlar amalga oshirildi? 
6.
 
Yangi davr geografiyasining mazmuni nimalardan iborat ekanligini tavsiflang. 
7.
 
Eng yangi davr geografiyasi nimlarni o’rgatadi? 
 
 
 
3-MAVZU: UMUMIY YER BILIMINING MAQSAD VA 
VAZIFALARI. TADQIQOT USULLARI
7
Vaxobov H. va boshqalar. Umumiy Yer bilimi. T.: Bilim, 2005, 17-20-b (mazmun-mohiyatidan 
foydalanildi). 

---

10 
Reja: 
1. Geografik qobiq Umumiy Yer bilimining o’rganish ob’ekti 
2. Umumiy Yer bilimi fanining maqsadi. 
3. Umumiy Yer bilimi fanining vazifalari. 
4. Tadqiqot usullari. 
Tayanch iboralar: 
Tabiiy muhit, tabiiy hodisa, jarayon, geografik qobiqning 
ko’ndalang va bo’ylama tuzilishi, geografik qobiqni boshqarish modeli, tadqiqot 
usullari - tizimli tadqiqot
, 
matematik, geoximik, geofizik, modellashtirish, qiyosiy 
tavsif, ekspeditsiya, kartografik, paleogeografik, landshaft-indikatsiya 
 
1. Geografik qobiq Umumiy Yer bilimining o’rganish ob’ekti.
Umumiy 
Yer bilimi Yer sharining hamma qismini emas, balki uning eng ustki, murakkab 
tuzilishga ega bo’lgan qatlami hisoblangan geografik qobiq tabiatini, tuzilishini, 
rivojlanish qonuniyatlarini va territorial bo’linishini o’rganadi. GQ Yer yuzasida 
atmosfera, gidrosfera, litosfera va biosferaning o’zaro aloqasi, bir-biriga ta’siri 
natijasida uzoq vaqt davom etgan evolyutsion jarayon oqibatida vujudga kelgan 
murakkab, to’xtovsiz rivojlanishga ega bo’lgan yaxlit (bir butun) tizimdir. 
GQ hududiy ko’lamining aniq chegarasi yo’q Geografik qobiqning yuqorigi 
va quyi chegarasi hayot tarqalgan joylar chegarasiga to’g’ri keladi. Geografik 
qobiq o’rtacha balandligi 11 km bo’lgan troposferaning, yer yuzasidagi qalinligi 
okeanlarda 11 km gacha boradigan butun suv qobig’ini hamda litosferaning 
yuqorigi 2-3 km qatlamni o’z ichiga oladi. 
Umumiy Yer bilimi, bu geografik qobiq haqidagi ta’limit bo’lib, yuqorida 
qayd qilganimizdek u tabiatni kompleks o’rganuvchi fandir. GQ – tarixan tarkib 
topgan va uzluksiz rivojlanishga ega bo’lgan sifat jihatidan o’ziga xos murakkab 
va murakkab bir butun tizimdir.
Umumiy yer bilimining