O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qashqadaryo viloyati kasbiy ta'limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish xududiy boshqarmasi dehqonobod tuman 1-son kasb-hunar maktabi

3- гa s m. «и» seriyadagi moyli bakli o‘chirgich: a — U-110-2000-40 o'chirgich qutbi- ning kesimi; 1—bak; 2—qo‘zg‘aluvchan kontaktli traversi; 3—yoy so‘ndirish qurilmasi; 4—yo'naltiruvchi qurilma; 5—bak izolyatsiyasi;




6—tok transforma- tori; 7—kirgichning moy ko'rsatgichi; 8—o'chirgich mexanizmi; 9—moy to‘l- dirilgan kirgich; 10—tnoyni qizdirish qurilmasi; b—gazni ko‘ndalang avtopuf- lovchi va moyni panjaralarga bosuvchi kamera; 1—o‘tkazuvchi vtulka tutkich- ning halqasi; 2—tutqich; 3—kamera korpusi; 4—yuqoriga qo‘zg‘almas kon- takt; 5—oraliq kontakt; 6—ekran; 7— qo‘zg‘aluvchan kontaktlar; 8—yoy so‘n- diruvchi panjaralar; 9—rezina qistir- malar; 10, 11— puflash tirqishlari; 12— tashqi qo‘zg‘aluvchan kontakt; 13— ikkinchi qo‘zg‘aluvchan kontaktning izolatsiyalangan qismi
Bak o‘lchamlarini kamaytirish uchun kirgichlar bakka payvandlangan maxsus silindrlarga joylashtiriladi. Bakli o‘chirgichlarning ulash vaqtini kamaytirish uchun pnevmatik va pnevmogidravlik yuritmalar qo‘llaniladi.Bakli o‘chirgichlaming asosiy afzalliklari: tuzilishi sodda, yuqori uzish qobi- liyatiga ega, tashqi qurilmalar uchun yaroqli, joylashtirilgan tok transformatorlarini o‘matish mumkin.
Bakli o‘chirgichlaming asosiy kamchiliklari: yong‘in va portlashga xavfli, bakdagi va kirgichlardagi moy holati va sathini davriy nazorat qilib turish kerak; katta moy zahirasining zaruriigi, ko‘p metall sarilanadi, katta og'irlikka ega, bir yer- dan ikkinchi yerga olib borish, montaj qilish va sozlashning noqulay, xona ichiga o‘rnatish va tez ta’sir etuvchi APV ni ishlatish mumkin emas.
O’lchov tок transformatorlarini montaj qilish.

Reja:
1.O’lchov tок transformatorlarini.
2.O’lchov tок transformatorlarini montaj qilish.
1.O’lchov tок transformatorlarini .Ток transformatorlari birlamchi cho‘lg‘amlari bilan tarmoqqa ketma-ket ulana- di. Ikkilamchi cho‘lg‘amlarida zanjiming uzunligiga qarab 1A yoki 5A bo‘ladi. TT lari qisqa tutashuv holatiga yaqin holatda ishlaydi.
Tok transformatorlari tuzilishi bo‘yicha:

1. 
   Alohida turuvchi;
   
2. 
   Joylashtirilgan;
   
3. 
   0‘tuvchi TT larga bo‘linadi va ichkariga hamda tashqariga o‘matiladigan holda bajariladi. Ichkariga o‘rnatiladigan TT laming turlari: TKL, TPL, TPOL, TShLP, TPOF, TPF. T-tok transformatori; P-o‘tuvchi; K-katushkali; L-quyma izolatsiyali; F-forfor izolatsiyali; O-bir katushkali.
   

Tashqariga o^Јrnatiladigan: TFN, TFKN. N-tashqariga o^Јmatiladigan.
Tok transformatorlar ham ikkitaxatolikka ega: tok bo^’yicha


burchak bo^’yicha б
atolikiarm kamaytirish uchun magnit o‘zak yuqori sifatli po'latdan tayyorlanadi,




1-r asm. Tok transformatoriga ulanish sxemasi.
cho‘lg‘amlarda maxsus ulash usullarini qo‘llash va magnit o^Јzakni sun’iy magnitsizlantirishdan foydalaniladi.

1. 
   Tok transformatorlari birlamchi tokning kattaligini o‘lchov asboblari va rele uchun eng qulay kattalikkacha (rele himoyasi uchun I_nom = 1A, o^Јlchov asboblari uchun I_nom = 5A) o‘zgartirish, shuningdek, ikkilamchi o‘lchov zanjirlarini birlam­chi yuqori kuchlanish zanjirlaridan ajratish va himoya qilish uchun xizmat qiladi.
   

Tok transformatorlari yopiq magnit 2 (6.36-rasm) hamda ikkita birlamchi 1 va 2-ikkilamchi 3 cho‘lg‘amga ega. Birlamchi cho‘lg‘am o‘lchanayogan tok zanjiriga ketma-ket ulanadi, ikkilamchi cho‘lg‘amga tok o‘tadigan olchov asboblari ulanadi.
_%Tok transformatorini nominal transformatsiya koeffitsiyenti quyidagicha tavsiflanadi.

bunda:
Ii_nom ~ birlamchi nominal tok.

I_2nom ~ ikkilamchi nominal tok.
Tok transformatorlarining ikkilamchi nominal tokining qiymati 5A va 1A deb qabul qilingan.

1. 
   Tok transformatorlarini transformatsiyalash xatoligining qiymati quyidagi ifodadan aniqlanadi.
   

— Tok transformatorlarining xatoligi uning konstruktiv xususiyatlari, magnit o‘tkazgich kesimlari, magnit o^Јtkazgich materialining magnit sindiruvchanligi mag­nit yo^Јlining o^Јrtacha uzunligi miqdoriga bog^Јliq.
Tok transformatorlari 0,2; 0,5; 1; 3; 10-toifa aniqliklarida ishlab chiqariladi. Transformator tokning xatosini ikkilamchi yuklama va birlamchi tokning nominal tokka karraligiga bog^Јliq.
Bu yuklama bilan hisoblaydigan hisoblagichlarda, 1-toifadagilami ham texnik o^Јlchovasboblari uchun, 3 va 10 toifadagilami rele muhofazasi uchun ishlatiladi. O'lchov asboblari va relening tok zanjiridagi kichik qarshilikka ega bo^Јlganligi uchun tok transformatorlari qisqa tutashuv rejimiga yaqin rejimda normal ishlaydi.
2-rasm. Ток transformatorlari va o‘lchov asbob-uskunalarining ulanish sxemalari: a—bir fazaga ulanishi; b—asbob-uskunalarning to‘liq bo‘lmagan yulduzchaga ulanishi; d—asbob-usku- nalarning to‘liq yulduzchaga ulanishi.

bunda p — sim materialining solishtirma qarshiligi. Mis tomirli simlar (p =0.0175) 100 MVt va undan yuqori agregatli kuchli elektr stansiyalarning asosiy va yordamchi asbob-uskunalarining ikkilamchi zanjirida, shuningdek, yuqori kuchlanishi 220 kv va undan yuqori podstansiyalarda qo‘llaniladi. Qolgan hollarda ikkilamchi zanjirlarda alyuminiy tomirli simlar (p =0.283) qo‘llaniladi; t_his — tok ' transformatorlarining biriktirish sxemasiga bog‘liq bo‘lgan hisoblangan uzunlik (2-rasm).

kuchlanishi 220 kv va undan yuqori podstansiyalarda qo‘llaniladi. Qolgan hollarda ikkilamchi zanjirlarda alyuminiy tomirli simlar (p =0.283) qo‘llaniladi; t_his — tok ' transformatorlarining biriktirish sxemasiga bog‘liq bo‘lgan hisoblangan uzunlik (2-rasm).