O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qashqadaryo viloyati kasbiy ta'limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish xududiy boshqarmasi dehqonobod tuman 1-son kasb-hunar maktabi

3. Simlarni yig’ish.
Kuchlanishi 1 kV bo’lgan havo liniyalari uchun, asosan, asosiy tavsiflari 1-jadvalda keltirilgan alyuminiy, po’lat-alyuminiy va po’lat simlar ishlatiladi.
Havo liniyalarining simlarini montaj qilish ishlari kompleksiga quyidagilar kiradi: havo liniyalarining yo’lida simlar yoyish va simlarni ulash, ko’tarish, salqillanishini rostlash hamda simlarni izolyatorlarga mahkamlash.
Simlarni chuvatish va ulash.
Simlarni liniya bo’ylab o’rnatilgan tayanchlarning ikkala tomonidan chuvatiladi. Buxtadagi simni chuvatish uchun konussimon parrak yoki ko’chma stanoklar, HL yo’liga barabanlarda keltirilgan simlarni chuvatish uchun esa qismlarga ajraladigan barabanli ko’targichlardan foydalaniladi.
Liniyaning uzunligi 0,5 km dan ortiq bo’lmaganda va simlarning kesimi 50 mm² gacha bo’ganda, birinchi tayanchning yaqinida konussimon parrak stanok yoki barabanli ko’targichda simli baraban liniyaning boshida o’rnatiladi va simning uchidan mahkam ushlab oxirgi tayanchgacha, yaoni liniyaning oxirigacha tortib boriladi. Liniyaning juda uzun bo’lganda bu moslamalar orqa borti tushirilgan avtomashina kuzovida o’rnatiladi va mashina tayanchlar bo’ylab xarakatlangan sari sim yoyilaveradi, faqat simda sirtmoqlar hosil bo’lmasligi kuzatib boriladi. Simni chuvatish bilan bir vaqtda uni diqqat bilan ko’zdan kechirib boriladi. Bunda ayrim uzilgan tomirlar va katta ezilgan joylar va hokazo nuqsonlar bor–yo’qligi aniqlanadi.
Simda aniqlangan nuqsonli joylar moy bo’yoq bilan belgilanadi, keyin simni tayanchga ko’tarishdan oldin bu nuqsonlar bartaraf etiladi.
Agar ish joyiga sim domkratlarda o’rnatilgan barabanda keltirilgan bo’lsa, uni avtomashinadan olmasdan chuvatiladi, buning uchun oldin baraban kuzov taxtasidan domkratlar va baraban o’qidagi teshikdan o’tkazilgan truba yordamida 10–15 sm ko’tariladi. Avtomashina xarakatlanmasdan oldin barabandan chuvatilayotgan simning uchi anker tayanchga mahkam bog’lanadi, havo liniyasining yo’li yo’nalishida keyingi tayanchlar tomon simni chuvata boshlanadi. Agar sim yetarli uzunlikda chuvatilmagan bo’lsa, uni o’xshash tuzilmali, markali va kesimli boshqa barabandagi sim ulanadi.
Kuchlanishi kuchlanishi 1 kV gacha bo’lgan havo liniyalarida simlar bir-biriga burab; bandajlar yo’li bilan; ovalsimon ulagichda (gilg’za)da simlarning sirtmoqlangan uchlarini presslab va payvandlab; simlarning uchini uchma-uch payvandlab, undan keyin ularni shunt bilan birga ikkita alohida ulagich (gilg’za)larda presslab; simlarni ustam-ust qo’yib, ulagich (gilg’za)da presslab, simlarni boltli qismalar bilan ulanadi.

Simning markasi	Simning diametri, mm	1 km simning oxirligi, kg	Simning qurilish uzunligi, m
A–16	5,1	44	6000
A–25	6,3	68	5500
A–35	7,5	95	4500
A–50	9,0	137	3500
A–70	10,6	188	2500
A–95	12,4	266	2000
A–120	14	323	1500
AS–16	5,4	62	3000
AS–25	6,6	92	3000
AS–35	8,3	128	4500
AS–50	9,9	183	3000
AS–70	11,6	296	2000
AS–95	13,9	431	1400
AS–120	15	524	1400
PS–25	6,8	194	1500–3000
PMS–25	7,8	296	1500–3000
PS–35	9,2	396	1500–3000
PMS–35			1500–3000
PS–50	11,5	632	1500–3000
PMS–50			1500–3000
PS–70			1500–3000
PMS–70			1500–3000
PS–95	12,6	755	1500–3000
PMS–95			1500–3000
PSO–4	4	99	500
PSO–5	5	154	240
PSO–6	6	222	230

Simlarining uchlarini bir-biriga burab ulash bir simli po’lat va bimetall simlarni ulashning eng oddiy usulidir, bunda simlarning uchi 180-200 mm uzunlikda ustma-ust qo’yiladi, keyin ularni ulanadigan qismining o’rtasidan yassi jag’li ombir bilan qisib, birinchi simni ikkinchisiga omburning o’ng va chap tomonlarida, o’ramlarni bir–biriga zich joylashtirib o’raladi.
Bandajlash usulidan bir simli simlarni ulashda foydalaniladi. Simlarning uchlari to’g’ri burchakli qilib bukiladi va kesimlariga qarab ularni 80–120 mm uzunlikda bir–birining ustiga qo’yiladi. Keyin ulanadigan simlarning biriga 1,5 mm li ruxlangan yumshoq simdan 5–6 o’ram o’raladi va shu sim bilan ulanadigan qismga bandaj o’ray boshlanadi. Ulanadigan qismning hammasini o’ramlar bilan qoplab ulanadigan ikkinchi simga ham 5–6 o’ram o’raladi. Tayanchlar oralig’i katta bo’lganda mis simlarning ulanishi pishiqligini oshirish uchun bandajni POS–30 yoki POS–40 kavshari bilan kavsharlanadi.