O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti

281-mashq. 
Matndan publitsistik uslubga xos xususiyatlarni aniqang va qollanishini 
izohlang. 

Toshkentga kelib Yangi Do‘rmonni ko‘rolmay qaytgan kishi armonda ketadi. Hech 
bo‘lmasa nariroqqa borib, tuman markazidagi dala shiyponidan Do‘rmonga bir qarqlsa, 
ko‘ngildagi ir zumda har qanday g‘ubor b tarqaydi-ketadi! 
Do‘rmonni bog‘ desangiz, ming-ming ton
n
a paxtasi bor,pillasi bor; oq oltinga kon 
desangiz, shirin-shakar mevasi bor, qo‘-yu qo‘zi, sigir-buzoq, parranda-yu yilqisi bor. 
Olachipor Qurama va Chimyon tog‘lari, och o‘sma rang past-baland adirlari, qirlari 
Do‘rmonning tengi yo‘q husniga husn qo‘shgani, uni yasatgani, bezatgani atayin yaratilganday 
tuyuladi.
(
Abdulla Qahhordan)
282-mashq.
Berilgan so‘z va birikmalardan publitsistik uslubga xoslarini ajratib yozing. 
Nonning nomi ulug, nomidan ham o‘zi ulug‘. Bolaga ins-jins ziyon yetkazmasin 
deb, ona o‘z go‘dagi yostig‘I ostiga non qo‘ygan. Ota o‘g‘lini o‘zga yurtga safarga 
otlantirib, oq fotiha berarkan, “balo-qazolardan asraydi” degan ma’noda farzandining 
qo‘liga non tutqazgan. Yangi kelinchaklarga “rixsi-nasibasi butun bo‘lsin” deb, yrt 
xizmatiga otlangan yigitlarga “Sog‘-omon qaytsin, nasibasi uzilmasin” deb juft non 
tishlatishgan.
Dasturonimizga birinchi bo‘lib non qo‘yiladi, yangi uyga avvalo non olib kiriladi, yangi 
oilaga non – patir ushatish bilan poydevor qo‘yiladi. Hatto o‘zga mamlakatlardan kelgan 
mehmonlarni ham non, tuz bilan qarshi olinadi. 

---

104 
286-mashq.
Ushbu matn qaysi uslubda yozilgan? Lisoniy vositalarni ko‘rsating.
Katta qishloq 
Kattaqishloqda bo‘lganmisiz? Uning go‘zal manzaralari, qaynoq hayoti, yangi ajoyib 
kishilari bilan tanishganmisiz? U ko‘m-ko‘k vodiyning markazidan ancha uzoqda, tog‘lar, 
qirlarning ikki yog‘idagi sadaqayrag‘ochlar va soy bo‘ylaridagi sеrkokoil majnuntollar bu 
qishloqning ko‘rki-jamoli. Bu еrning uylari ham o‘zgacha, ular baland tosh poydеvorlari bilan 
odatdagi qishloq uylaridan o‘ajralib turadi. Atrofda bog‘lar. Bilaman, siz bu sayilgoh joylarning 
dilxush manzarasini, bog‘larini rang-barang gullarini ko‘rishga, shu qishloqning baxtli kishilari 
bilan ariq bo‘yidagi maysazorda o‘tirib hamsuhbat bo‘lishga, xiyobonda bulbullarning xush 
ovozidan tinglashga shoshilyapsiz. Sabr qiling, hurmatli kitobxon, oldin qishloq bilan 
tanishaylik.