jihozlanadi, quduqning tubigacha tushiriladi, favvora quduqlari о‗zlashtiriladi va
oqim chaqiriladi. Quduqga quvurlar tushirilganda har bir yuvishlarni, quduq tubiga
(kislotali ishlov berish, QGYo va h.k.) ta‘sir qilish, bir suyuqlikni boshqasiga
182
almashtirish, quduqqa gaz haydash, quduqqa og‗ir suyuqliklarni haydash yо‗li
orqali bostirish (tuzli yoki loyli eritmalarni) va boshqa operatsiyalar, quduqlarni
ishlatishni har boshqichlarida ishlatishda tо‗g‗ri keladigan choralar butun neft koni
bо‗yicha qо‗llaniladi.
Bunday operatsiyalarni amalga oshirish uchun diametri chegaralangan
quvurlarning jamlanmasi talab qilinadi. Bu quvurlar quyidagi diametrlarda bо‗ladi:
48, 60, 73, 89 va 102 mm. Bunday 48 va 102 mm.li о‗lchamdagi ishlatish quvurlari
qо‗llanilmaydi. Eng kо‗p operatsiyalarda 73 mm.li (taxminan 85% ni tashkil qiladi)
quvurlar qо‗llaniladi. Agar favvora quduqlarning kunlik debiti yuzlab kubni tashkil
qilganda 89 mm.li quvurlar qо‗llaniladi. Favvora quduqlarining diametri faqat
quduqning debitiga nisbatan qabul qilinmaydi, ya‘ni favvora quduqlarning
qulayligiga va texnik sharoitlarga qarab normal holatda ishlatish shartiga muvofiq
tanlanadi. Quduqlarni tadqiqotlashda quduqning ichiga har xil termometrlarni,
manometrlarni va debitomerlarni tushirishga tо‗g‗ri keladi. Quduqning tubiga
suyuqliklardan namuna olishda namuna olgichlar tushiriladi. Bu asboblarning
tashqi diametri 40 mm tartibida bо‗ladi va quduqning ishi tо‗xtatilmasdan tubiga
erkin tushiriladi. Buning uchun quduqning ichki diametri 73 mm.dan kichik
bо‗lmasligi kerak. Favvora quduqlarini ishlatishda 73 mm.li quvurlar
qо‗llanilganda quvurning ichki yuzasiga parafinlarning yopishib qolishi kuzatiladi.
Shuning uchun parafin yotqiziqlarini yо‗qotishda lubrikator orqali pо‗lat arqonda
quduqning ichiga mexanik qirg‗ichlar tushiriladi. Yuqoridagilarga qaramasdan
favvora quduqlarning diametri hamma vaqt hisobsiz qabul qilinadi, favvora
quduqlarni о‗tkazish imkoniyatini yoki quduqqa suyuqliklarni uzatish sо‗zsiz
qiziqarli masala ekanligini kо‗ndalang qilib qо‗yadi.
Hamma favvora kо‗targichlar u yoki boshqa nisbiy sharoitlarda ishlatilganda
botma holatda bо‗ladi:
L
g
Р
Р
у
b
(5.20)
183
Amalda bu qiymat 0,3 - 0,65 chegarasida bо‗ladi. 0,3 < ε <0,65 shartlarda
kо‗targich optimal (q
opt
) va maksimal (q
max
) rejimlarda ishlaganda bir-biridan kam
farq qiladi. Shuning uchun favvora quduqlarni q
opt
va q
max
oraliq rejimda ishlatish
uchun rostlanadi. Favvora kо‗targichlar q
max
oraliq rejimda ishlatish uchun
rostlanadi. Favvora kо‗targichlar q
max
rejimda ishlaganda eng yuqori
mustahkamligi bilan ajralib turadi. Favvora kо‗targich q
opt
rejimda ishlaganda
barqarorsizligi bilan tavsiflanadi va kо‗targichning ishida pulsatsiya paydo bо‗ladi.
Bunday holat gazning sarfi ozgina о‗zgarganda debitni katta qiymatda (dq / dV > 0)
о‗zgarishga olib keladi. Bu ikki rejim uchun kо‗targich uchun gaz suyuqlik
aralashmasini uzatish kattaligi A.P.Krilov tomonidan sodda formula yordamida
aniqlash tavsiya qilingan:
с
м
L
g
Р
Р
d
q
3
,
у
б
max
5
1
3
55
, (5.21)
Bu yerda, R
bufer
va R
qud.usti
bufer va quduq usti bosimi.
A. P. Krilov tomonidan q
opt
= q
max
(1- ε) о‗rnatilgan hamda eng yuqori FIK
rejimida uzatish belgilangan
с
м
L
g
Р
Р
-
1
L
g
Р
Р
d
q
3
у
б
,
у
б
опт
5
1
3
55
. (5.22)
Agar R
bufer
> R
toyinish
bо‗lsa, (5.21) va (5.22) formulalardagi R
bufer
bufer
bosimining о‗rniga R
toyinish
qо‗yiladi, L ning о‗rniga L
toyinish
quduq ustidan tо‗yinish
nuqtasigacha R
toyinish
. bо‗lgan masofa. Formulani d ga nisbatan yechiladi va (7.21)
formulaga muvofiq quyidagicha bо‗ladi.
м
Р
Р
g
q
d
u
b
L
55
3
5
,
1
max
, (5.23)
va (5.23) formuladan
м
g
Р
Р
Р
Р
g
q
d
u
b
u
b
opt
L
1
L
55
3
1
5
,
1
. (5.24) ekanligi aniqlanadi.