O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

12.10-rasm.  Shtangali quduq nasoslari yordamida “nasos-nasos” usulida ikki qatlamni 

alohida ishlatish qurilmasining sxemasi

: a – paker tagidagi gazni UGR1-V qurilmasi yordamida 

chiqarib yuborish;  b- paker tagidagi gazni U GR2-V qurilmasi yordamida chiqarmaslik

. 

 

 

Yuqoridagi  SHQNdan  ham  suyuqlik  NKQga  uzatiladi.  Shunday  qilib  ikkala 

qatlamning suyuqliklari о‗zaro aralashadi va NKQ birikmasi orqali yer ustiga beriladi. 

Qatlamlar  bir-biridan  ajratuvchi  pakerlar  orqali  izolyatsiya  qilingan.  Yuqoridagi 

SHQNning  о‗tqazish  qurilmasi  pastda  joylashgan  qatlamning  pakeri  tagidagi  gazni 

quvur oralig‗idagi halqali fazoga chiqarib yuborishi uchun chiqaruvchi kanallar bilan 

ta‘minlanadi. Bunday holatda nasoslar oralig‗idagi masofaga NKQning (6) qо‗shimcha 

kolonnasi  osiladi.  Qо‗shimcha  kolonna  evaziga  paydo  bо‗lgan  quvurlar  oralig‗idagi 

fazodagi  ajratilgan    gaz  pastki  nasosning  qabulidan  yuqorida  joylashgan  SHQNning  

(4)  о‗tqazish  qurilmasini  kanallari  orqali  quvurning  oralig‗idagi  fazo  orqali  chiqarib 

yuboriladi. 

---

 

366 

Xulosa 

 

Bir  vaqtning  о‗zida  bir  quduq  orqali  bir  nechta  qatlamlarni  ishlatish  neft 

konlarida har bir qatlamlarni ishlatishda texnik va texnologik jihozlardan foydalanishni 

taqozo  qiladi.    Bunday  jihozlarga  qо‗yiladigan  asosiy  talablarga  har  bir  qatlamni 

alohida  о‗ziga  mos  bо‗lgan  ishlatish  rejimi  bilan  ta‘minlash  holatini  boshqa 

qatlamlarni  ishlatish  rejimi  bilan  bog‗liq  bо‗lmasligi  kerak.  Yuqoridagi    qatlamni 

ishlatishda tizma kо‗tariladi; bunda klapan yopiq bо‗ladi, suyuqlikni bо‗shliqdan paker 

ustida  joylashgan  GPN  oladi.  GPNga  ishchi  suyuqlik  NKQ  ichki  tizimi  orqali  kirib 

keladi,  qatlam  va  ishchi  suyuqliklar  aralashmasi  NKQning  tashqi  oraliqning  halqali 

fazosi orqali yuqoriga olib chiqiladi. 

Quduq  ustining  armaturasi  ikkita  konsentrik  joylashtirilgan  NKQ  tizimi  bilan 

birgalikda gidravlik domkrat yordamida quduq ustiga о‗rnatiladi. Eng sо‗nggida tizma 

va GPN yuqori qatlamni  yoki pastki qatlamni ishlatishda tushiriladi. Qatlam bosimini 

saqlab  turish  tajribalari  shuni  kо‗rsatadiki,  ixtiyoriy  tartibda  qatlamlar  har  xil 

о‗tkazuvchanlik  sharoitiga  ega  bо‗lganda,  har  xil  bosimda  suv  haydalganda 

jihozlarning talab qilingan rejimni ta‘minlashi kerak; unga haydaladigan  suyuqlikning 

bosimi  bir  necha  marta  farq  qiladi,  quduqni  ta‘mirlash  NKQni  kо‗tarib  olmasdan 

amalga  oshiriladi,  jihozlarning  metall    sarfi  kichik  bо‗lishi  kerak;  quduq  ichidagi 

jihozlarni  katta  bosimda  siqishni  amalga  oshirish  hamda  har  bir  qatlamda  alohida 

tadqiqot olib borish ta‘minlanadi.