maqsadda boshqaruv blokida bir-biriga bog‗liq bo‗lmagan holda ikkita (burovchi
momentni o‗lchash va siljishni o‗lchash sxemalari) o‗lchaydigan tizimlar mavjud.
Bu sxemalar yordamida mos keladigan qo‗shgichlarga ta‘sir etiladi ya‘ni elektr
boshqaruvli qurilma orqali dvigatel ajratiladi va eng oxirgi holatga yetishganligi
to‗g‗risida signal beriladi. Hamma muhim boshqarish blokini detallarini doimiy
ishlashi uchun ular korroziyaga chidamli bo‗lgan materiallardan tayyorlanadi.
o‗rnatiladi. Dvigatelni aylanish chastotasini kerakli qiymatgacha pasaytirish uchun
eng qo‗lay chervyakli uzatmalardan foydalaniladi. Chervyakli val va chervyak
halqali ichi bo‗sh chiqish val sharikli podshipniklarda aylanadi yoki moylash talab
qo‗shish va boshqarish uchun shtekerli biriktirigichi mavjud. Bu ko‗pgina
134
-armaturalarni zavodda tayyorlash bo‗yicha yoki o‗rnatilgan joyida harakatini
tekshirishni soddaligi va tezkorligi;
-texnik xizmat ko‗rsatish davrida ajratish va qo‗shish ishlariga talab qilinadigan
katta xarajatlar tushib qoladi;
-maksimal burovchi momentda yechib olinganda va yig‗ishda to‗g‗ri biriktirish
saqlanadi;
-berkitish armaturalari organini eng oxirgi holatida tovushli yoki vizual
signalizatsiyasi;
-berkitish armaturasini masofadan boshqarish;
-berkitish armaturasini avtomatik boshqarish;
-berkitish armaturasini mahalliy va oraliq masofali ko‗rsatmalari;
-elektrenergiyasi bo‗lmaganda berkitish armaturasini qo‗l yordamida jaratishning
mumkinligi.
Pnevmatik yuritmalar
Pnevmatik yuritmalar katta zo‗riqish va boshqarishda siljish talab
qilinmaganda asosan berkitish armaturalarida (masalan kranlarda) qo‗llaniladi.
Katta zo‗riqishlarda va siljitishlarda yuritmaning konstruksiyasi juda o‗lkan va
murakab bo‗ladi. Kranlar uchun mo‗ljallangan pnevmatik yuritmalar (4.9 - rasm)
ikki karrali ta‘sir qiluvchi 1 silindrlar ko‗rinishida, porshenli 2, benzinga chidamli
rezinali manjetlar 3 bilan zichlashtirilgan bo‗ladi. Silindrlarga quritilgan havo
beriladi va kerakli yo‗nalishda bosim ostida porshenni siljitadi. Havoning ishchi
bosimi 5 kgs/sm2, maksimal bosim -8 kgs/sm2.ni tashkil qiladi. Silindrga havoli
quvur uzatmalarni qo‗shish uchun ikkita 4 va 5 – chi shtutserlar konussimon
rezbali qilib o‗rnatilgan. Porshenda hosil qilinadigan havoning bosimi shtokka 6
uzatiladi, barqaror turdagi pnevmatik yuritmadagi tebranuvchi turdagi pnevmatik
yuritma 7 richag orqali kranning tiqiniga yoki tishli 8 reyka va tishli sektorga 9
uzatiladi.Tiqin pnevmatik yuritma yordamida oxirgi tirgakkacha buriladi, tiqinning
holati shpindelning oxirida yoki tishli sektorning strelkasidagi riski bo‗yicha
aniqlanadi.Pnevmatik yuritmalarning eng oxirgi holatida havoni uzatilishini
to‗xtatish uchun eng so‗nggi portlashga xavfli bo‗lgan ajratgichlar bilan
135
jihozlanadi. Signallarni ajratilishi mushtaklar yordamida uzatiladi va vintlar
yordamida rostlanadi.
Ponali zulfinlarda pnevmatik yuritmalarning qo‗llanilishi korpusning ponali
kamerasida klinni uzish uchun katta kuch kerak bo‗lganligi uchun
murakkablashadi, pona uzilganda uni siljitish uchun bir necha marta kichik kuch
talab qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: