O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

 Beshinchi guruh –
«yarim qalbaki» preparatlar deb yuritiladi, ular etarli sifat darajasiga ega bo‘lib 
qonuniy ravishda ishlab chiqariladilar, nomlanishi, tarkibi va o‘ramlari taniqli firmalarning brendlari 
bo‘lgan original preparatlariga o‘xshash bo‘lib, ammo ularni sotishda original preparatlarni ishlab 
chiqaruvchilarning intellektual mulkka bo‘lgan xuquqlari buziladi. moddalarining aynan o‘zi va 
kerakli mikdorda bo‘ladi, hamda ular zamonaviy texnologiyasi bo‘lgan ishlab chiqaruvchi 
korxonalarda tayyorlanadi.Masalan, “SHering Plau” firmasining “Selestoderm”preparatiga dizayni va 
o‘rami o‘xshash bo‘lgan “Selektoderm”nomi bilan boshqa firma tomonidan ishlab chiqarilgan
6. Oltinchi guruh –
nusxa- preparatlar bo‘lib, o‘z tarkibida kerakli ta’sir qiluvchi moddalarining 
aynan o‘zi va kerakli miqdorda bo‘ladi, hamda ular zamonaviy texnologiyasi bo‘lgan ishlab 
chiqaruvchi korxonalarda (ba’zida ishlab chiqaruvchilar o‘zi tomonidan) ishlab chiqariladi.
 
Qalbaki dori vositalarning standartga muvofiq kelmaslik ko‘rsatkichlari 
Qalbakilashtirilgan dori vositalari meyoriy hujjatlarning asosan 5 ta ko‘rsatkichi talabiga javob 
bermaydi: «jihozlash», «yorliqlanishi», «tashqi ko‘rinishi», «chinligi» va «ta’sir etuvchi moddalar 
miqdori». 
dori vositasining birinchi uchta ko‘rsatkichi bo‘yicha standartga muvofiq kelmasligini vizual 
aniqlash mumkin. Quyida qalbakilashtirishning tez-tez uchraydigan belgilarini keltiramiz. 
«YOrliqlanishi» bo‘yicha qalbakilashtirilgan dori vositalarining asl nusxalaridan asosiy 
farqlanadigan belgilari quyidagilar: ko‘p xollarda yorliqlarning kseronusxa bo‘lishi, shtrix kodlari, 

---

107 
ro‘yxatdan o‘tgandagi raqami va ishlab chiqaruvchi nomi, yozuvlar va shriftlar aniq bo‘lmasligi, 
ba’zan imlo xatolar va xarflarning notekisligi. 
“O‘ram” (upakovka): ikkilamchi o‘ramning tekis kleylanmaganligi, instruksiyalarning qo‘lda 
joylashtirilganligi (notekis). 
«Tashqi ko‘rinishi»: rangi originalga mos kelmasligi, ko‘pincha to‘qroq bo‘ladi. 
Tabletkalarlarning ustki qismida ora-sira joylashgan yoriqlar, ampulalar standartga mos emasligi 
(kattaligi va xajmi turlicha, notekis kavsharlangan, yorlig‘i tekis kleylanmagan).
 
Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasida aniqlangan qalbaki dori vositalarining salmog‘ini 
quyidagicha taqsimlash mumkin: 
1.Tashqi ko‘rinishi, o‘rami, yorlig‘i – 56% 
2.CHinligi -36% 
3.Miqdoriy tahlil -6% 
4.Boshqa ko‘rsatkichlar -2%.