O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Qalbakilashtirilgan dori vositalarining tasniflanishi . 
O‘zbekiston Respublikasiga kirib kelgan va sotilgan qalbaki dori vositalari ishlab chiqarishni 
sharoitlariga ko‘ra 6 ta guruhga bo‘linadi: 
1.
 Birinchi guruh-
ta’sir qiluvchi moddasi umuman bo‘lmagan dori vositalari. Bunday dori vositalarni 
«platsebo»(bo‘sh preparatlar) deb ataladi.Ularni ishlab chiqarishda ko‘pincha yordamchi tarkiblardan 
foydalaniladi (talk, mel va b.), tabiiy bo‘yoqlar(lavlagi, sabzi va b.). Bunday qalbaki dori 
vositalari(DV) unchalik zararli bo‘lmasada kerakli terapevtik faollikni bermaydi. Bunday yo‘l bilan 
asosan tabletkalar, surtma, gellar qalbakilashtiriladi. 
2.
 Ikkinchi guruh-
bu guruh preparatlari tarkibiga asosiy ta’sir qiluvchi modda o‘rniga boshqa unga 
o‘hshash ingredientlar kiradi, ya’ni asosiy ta’sir qiluvchi modda o‘rniga arzonrok, ammo samarasizroq 
modda kiradi.Ko‘pincha bunday dori vositalari qimmatroq dori vositasining yorlig‘i bilan yorliqlanadi. 
Masalan, oddiy fizeritma kuchli og‘riq qoldiruvchi yoki onkologik eritmaning yorlig‘i bilan 
yorliqlanadi. Bunday qalbaki dorilar juda xafvli xisoblanadi va kerakli terapevtik faollikni umaman 
bermaydi. 
3.
Uchinchi guruh-
bu guruh preparatlari yorlig‘ida ko‘rsatgan asosiy ta’sir qiluvchi moddadan 
olinishi bo‘yicha farqlanadigan modda saqlaydi.Bunda dori moddaning tarkibi yorliqda ko‘rsatilgan 
tarkibga to‘liq mos keladi. Masalan, Baer konserni tomonidan ishlab chiqarilgan aspirin idishiga 
maxalliy aspirin solingan bo‘ladi. Bunday qalbaki dori vositalari unchalik zararli bo‘lmaydi va kerakli 
terapevtik faollikni beradi 
4.
Turtinchi guruh
- bu guruh preparatlari o‘z tarkibida aniq mikdorda ta’sir qiluvchi moddalarni 
saqlab, ammo birlamchi o‘ram bo‘yicha originaldan ayrim elementlari bilan farq qiladi.Masalan, 
“Aventis”firmasining 
“Klaforan”preparati, “Xinoin” 
firmasining 
“No-shpa” 
preparatilari 
qalbakilashtirilgan.Ular originalga to‘liq mos kelgan Bunday qalbaki dori vositalari kerakli terapevtik 
faollikni beradi. Ammo ulardan dori vositasini legal ishlab chiqaruvchi zarar ko‘radi. 
5.