O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

mikro usulni qo‘llash tavsiya 
etiladi. 
Laboratoriyada xar doim quyidagini esda saqlash lozim: neorganik birikmalar toksik 
xususiyatga ega bo‘lganlari juda ko‘p va bundan tashqari alangada portlash xususiyatiga ega. 
Laboratoriyada paxta matoli xalatda bo‘lish shart, ximoya ko‘zoynagi bo‘lishi shart. Zaxarli va 
o‘yuvchi ishqor, kislota moddalari bilan ishlaganda ximoya qo‘lqopidan foydalanish shart. 
Laboratoriya stollarida shaxsiy buyumlarni qo‘yish, ustki kiyimlarni ilish va oyoq kiyimlarni 
qoldirish mumkin emas. 
Eritmalarni qizdirish jarayonida probirkaning boshi devor tomonga qaratilishi lozim. Suvda 
yaxshi erimiydigan va probirkada ozroq suv qolganda eritma toshib uchishi extimoli mavjud. 
Organik modda qatlami ostidagi suv qaynab otilish extimoli mavjud. SHuning uchun probirka
bosh qismini iloji boricha xech kim yo‘q tomonga qaratiladi. 
Zaxarli xidli moddalar bilan ishlaganda xavo tortuvchi uskuna tagida ish bajarilishi lozim. 
Ishqoriy er metallari, metallar va galogenlar bilan ishlagandan so‘ng qoldig‘i yo‘qotilishi lozim. 
Kuydirilgan moddalar alangasini qum bilan uchirish lozim.
SHisha idishlar toza yuvilib, quritilishi shart. Organik erituvchilar bilan tozalab yuvib, 
quritilishi shart.
Idishlarni quritish shkafida temperature 110-140
0
S da quriguncha qoldiriladi va usha erda 
sovutiladi. Olovli spirtovka yoki elektroplitkada idishlarni quritish man etiladi. 
Laboratoriya ishlarini o'tkazishda zarur asbob-uskunalar. 
Laboratoriya ishini bajarish jarayonida quyidagi asbob uskunalar qo
'
llaniladi: kolbalar, 
probirkalar, pipetkalar va analitik va texnik tarozilar. 
 
Masala va mashqlar. 
1.
Ftivazid substantsiyasining miqdori suvsiz sharoitda kislotali-asosli titrlash usuli yordamida 
aniqlandi. M.m=271,28. K=1,0020, V
0
=0,12, a
1
=0,1487 g, a
2
=0,1498 g, a
3
=0,1495 g, 
a
4
=0,1518 g, a
5
=0,1524 g. V
1
=5,40 ml, V
2
=5,42 ml, V
3
=5,44 ml, V
4
=5,48 ml, V
5
=5,50 ml. 
Ftivazidning miqdorini va interval qiymatni aniqlang. 
2.
Dori moddasining miqdori ikki xil usul bilan aniqlandi: 
1-usul:
X
1
=98,6% 
X
2
=99,2%
X
3
=99,4% 
X
4
=99,8% 
X
5
=100,2% 
2-usul:
X
1
=98,0% 
X
2
=98,6%
X
3
=98,8% 
X
4
=99,8% 
X
5
=100,6% 
Fisher mezonining nazariy qiymati F(P
1
f
1
f
2
)=15,98 ga teng bo’lsa, bu ikki tahlil usulini 
qaytaruvchanligi bo’yicha solishtiring. 

---

369 
3.
32
,
0
%;
2
,
99
%
5
,
100
%;
98
max
min
=
=
=
=
S
А
ва
a
a
bo’lsa, mahsulot sifati 
kafolatlanganmi? 
4.
Platifillin gidrotartrat 0,005 g tabletkasidagi miqdori ekstraktsion FEK usul yordamida 
aniqlandi. Tabletkadagi platifillin gidrotartratning gramm miqdori quyidagi formula yordamida 
hisoblandi: 
a
D
P
D
X
*
*
5
,
2
*
002
,
0
*
0
=
; D
0
=0,5; D
1
=0,48; D
2
=0,485; D
3
=0,490; D
4
=0,500; 
D
5
=0,510; a=0,0980; R=0,104 bo’lsa, o’rtacha nisbiy xatolikni hisoblang.