O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

turib o’lchash sistemalari to’g’risida umumiy ma’lumotlar berilgan. O’quv 
qo’llanma asosan kasb-hunar kollejlari o’quvchilariga mo’ljallangan 
bo’lib, undan shu soha bo’yicha tahsil oluvchi talabalar, ilmiy va muhandis 
texnik xodimlar foydalanishlari mumkin.
 
 
 
 
 
 
 
Taqrizchilar: Texnika fanlari doktori, professor A.Artikov 
Texnika fanlari nomzodi, dotsent O.Yodgorov 
 
 
 
 
 
 
 
(С) Buxoro ”Texno-tasvir” 2011 
234-11 b 
 
 

---

4 
KIRISH
Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish mamlakatimizdagi sanoat 
korxonalarida mehnat unumdorligini oshirish, ishlab chiqarishni jadallashtirish, 
moddiy texnika bazasini yaratish hamda texnikani taraqqiy ettirishda asosiy 
yo'nalish hisoblanadi. 
Avtomatlashtirish vositalarini ishlab chiqarishda qo'llash mehnat unumdorligini 
oshirib, ishlab chiqariladigan mahsulot sifatini, mehnat sharoitini yaxshilaydi. Shu 
bilan bir qatorda ishlab chiqarishning yuqori samaradorligini ta'minlaydi. 
Zamonaviy texnika hamda o'lchash, rostlash va boshqarish elementlari bilan 
jihozlangan texnologik tizimlarni ishlatish yuqori saviyali muhandislar zimmasiga 
yuklanadi. Ta'lim sistemasini tubdan o'zgartirishni ko'zda tutgan «Milliy dastur»ga 
ko'ra mualliflar oldiga o'quvchi-talabalar uchun fanlarning turli sohalari bo'yicha 
zamon talabiga javob beradigan darslik va o'quv qo'llanmalari yaratish vazifalari 
qo'yilgan. Mazkur «Avtomatika asoslari» fanidan tayyorlangan o’quv qo;llanma 
kasb-hunar kollejlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, undan ishlab chiqarishda 
faoliyat 
ko'rsatayotgan 
muhandislar, 
nazorat 
o'lchov 
asboblari 
hamda 
avtomatlashtirish vositalariga xizmat ko'rsatadigan kichik mutaxassislar ham 
foydalanishlari mumkin. Har qanday texnologik jarayonda ma'lum bir yoki bir necha 
texnologik kattalikr ishtirok etib, ular jarayonning borishida hamda mahsulot sifatini 
o'zgarishida asosiy o'rin egallaydi. Bu kattaliklarni esa nazorat o'lchov asboblari 
yordamida nazorat qilinadi, rostlagichlar yordamida rostlanadi va ijrochi 
mexanizmlar yordamida boshqariladi. «Avtomatika asoslari» fani bu asboblarning 
ishlashi, tuzilishi hamda turlarini o'rganib, ularni ishlab chiqarishda qo'llanish 
yo'llarini o'rgatadi.