O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

§. Moylovchi materiallar va ularning vazifasi
 
Ishqalanish yuzalarini moylashga xizmat qiluvchi mate- 
riallar moylovchi materiallar deyiladi. Moylar detallarning 
korroziya bardoshligini oshirish, yeyilishni kamaytirish va 
ekspluatatsion muddatini uzaytirish uchun xizmat etadi. 
Moylar suyuq, qattiq va aralashma bo‘ladi. Suyuq moylarga 
mineral, o‘simlik, hayvon moylari kiradi. Mashinasozlikda 
ko‘p foydalaniladigan moy mineral moylardir. Ular bilan bir 
qatorda sovun aralashtirilgan qattiq moylar (solidol, tavot, 
texnik vazelin) dan ham foydalaniladi. 
Aralashmali moylarda sovundan tashqari grafit, talk, 
slyudalar ham bo‘ladi. Moylarni tanlashda ishqalanuvchi 
detallar konstruksiyasiga, ish sharoitiga (nagruzka, tempe- 
ratura, muhit), o‘zaro ishqalanuvchi materiallarga qaraladi. 
Moylarning asosiy xarakteristikaga qovushoqligi, alanga- 
lanish temperaturasi kiradi. Eng yuqori qovushoq moy 
mineral moyi bo‘lib, uning qovushoqligi 17–22 Pa dir. 

---

109 
15-jadval 
 
 
Material 
 
Zichligi, 
g/sm
3
 
Cho‘zilishga 
puxtaligi, 
kgk/mm
2
 
Nisbiy 
uzayuvchanligi, 
% 
Qattiqligi 
HB, 
kgk/mm
2
 
Zarbiy 
qovushoqligi, 
kgk/sm
2
 
Martens 
bo‘yicha 
issiqlikka 
chidamliligi 
Termoplastik 
Polietilen 
0,93 
0,8-1,4 
100-300 
1,4-2,5 
20-160 
110 
Poliamid 
1,1-1,4 
5-10 
100-300 
10-15 
100-170 
80-120 
Ftoroplast 
2,3 
1,6-3,1 
250-450 
3-4 
100 
260 
Polivinil-xlorid 
1,5 
5-7 
250-400 
- 
100 
170 
Organik shisha 
1,2-1,8 
4 
4 
17 
20 
80-95