O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

1-§. Tishli tirmalar 
Tishli tirma (17-rasm) larning 
bitta tishga tushadigan 
og‘irligiga ko‘ra, og‘ir (16–20 N), o‘rta (12–15 N) va yengil (6–10 
N) turlari mavjud. Tishli tirma yordamida shudgordagi kesaklarni 
maydalab tuproqni yumshatish, dala yuzasini ekishdan oldin 
tekislash, qatqaloqni buzish, sepilgan urug‘ va sochilgan o‘g‘itni 
tuproq bilan aralashtirib ko‘mish, begona o‘tlarni yo‘qotish, o‘tloq 
yerlarni qisman yumshatish kabi ishlar bajariladi. 
Dala yuzasining mikrorelyefiga moslanib, yerga bir tekis ishlov 
berilishi uchun tirmaning qamrov kengligi birmuncha ensiz (1,0 
m
atrofida) yasalgan bo‘lib, ular bir-biriga yon tomonlari bilan erkin 
ulangandan keyin qamrov kengligi enli bo‘lgan agregat tuziladi. 

---

51 
Tishlar konstruksiyasi bo‘yicha tik 
(A),
o‘q-yoysimon 
(E),
bukilgan prujinasimon 
(D)
kabilarga bo‘linadi. Tishlarining 
ko‘ndalang kesimi kvadrat (A), yumaloq 
(B),
ovalsimon 
(D),
to‘rtburchaksimon, uchburchaksimon va h.k. bo‘lishi mumkin 
(18-rasm).
 
17-rasm.
Tishli tirma: 1-tish; 2-planka.
 
18-rasm.
Tirmaning ishchi qismlari: 
A, B, D 
– ko‘ndalang kesimi kvadrat, yumaloq va ovalsimon bo‘lgan tishlar; 
E 
– o‘q-yoysimon tish;
F 
– to‘rsimon tirmaning tishi;
G 
– rotatsion yumshatkich
.
B 
A 
D 
E 
F 
K 
V
M 
V
M 
G
M
2 
1 

---

52 
Kesimi kvadrat shakldagi tishning uchi bir tomonidan qiyiq 
kesilgan bo‘ladi.