O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

 
I Bob bo‘yicha xulosalar 
(ularni eslab qoling) 
1.
Butun dunyoda ekin ekish uchun yerni tayyorlashda uni ustki 
qatlamini ag‘darmasdan yumshatib, tuproqqa minimal ishlov 
berish kabi resurstejamkor texnologiyalar keng tarqalmoqda. 
2.
O‘zbekiston sharoitida yerni shudgorlash asosan plug bilan 
bajariladi. Ammo vaziyatga qarab iloji bo‘lsa, yerni chuqur 

---

46 
yumshatishda plugdan kamroq foydalanib, chuqur yumshatkich, 
chizel-kultivator kabi mashinalarni ishlatish maqsadga muvofiq. 
3.
Yerga plug bilan ishlov berishda korpus sirti shaklining 
tuproq xossalariga mos keladigan turini tanlash lozim. 
4.
Plugning asosiy vazifasi tuproq palaxsasini ag‘darib, mayda-
lanayotgan tuproq bilan begona o‘tlarni chuqur ko‘mishdir. 
5.
Tuproq palaxsasini sifatli ag‘darib ketishi uchun plug korpu-
sining qamrov kengligi mo‘ljallanayotgan haydash chuqurligidan 
kamida 1,27 barobar katta bo‘lishi kerak. 
6.
O‘zbekiston sharoitida ikki yarusli plugdan foydalanish yerni 
chuqurroq haydab, tuproq palaxsasini to‘liqroq ag‘darib, begona 
o‘tlarga qarshi kurashish imkonini beradi. 
7.
Respublikamizda ko‘p tarqalgan «tezkor» korpusli pluglarni 
kamida 8 km/soat tezlik bilan sudrab, shudgor sifatliroq bo‘lishiga 
erishish mumkin. 
8.
Sug‘oriladigan yerlarni tekis shudgorlaydigan to‘ntarma plug 
bilan haydash yerning mikrorelyefiga kamroq salbiy ta’sir 
ko‘rsatadi. 
9.
Osma plug sudralmaga nisbatan sodda va yengil bo‘lganligi 
sababli, uning sudrashga qarshiligi kam, foydali ish koeffitsiyenti 
esa yuqoriroq bo‘ladi. 
10.
Korpuslariga saqlagich o‘rnatilgan plug yengilroq bo‘ladi. 
11.
Faqat traktorga to‘g‘ri ulangan plug mo‘ljallangan chu-
qurlikda ravon harakatlanib, sudrashga qarshiligi minimal bo‘ladi. 
12.
G‘ildirakli traktorning g‘ildiraklar oralig‘i o‘zi sudray 
oladigan plugning qamrov kengligidan kattaroq bo‘lishi sababli, 
yer haydashda uning bir g‘ildiragi shudgorlangan yerdan yuradi. 
13.
Har qanday tuproq sharoitida tuproq palaxsasini tezkor 
plug bilan sifatli ag‘darilishini ta’minlash uchun plugni faqat 
optimal katta tezlikda agregatlash lozim. 
14.
Har qanday traktorning tortish quvvatidan to‘liqroq 
foydalanish maqsadida Lemken plugini shudgorlash chuqurligini 
o‘zgartirmasdan korpuslarining ishchi qamrov kengligini 
o‘zgartirish maqul bo‘ladi. 

---

47