O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Chizel kultivatorlar 
yumshatuvchi tishlar bilan jihozlangan 
bo‘lib, 
tuproqni 
chigit ekishdan oldin 12–15 
sm
chuqurlikda 
ag‘darmasdan yumshatish uchun ishlatiladi 
(23-rasm).
Shu bilan 
bir vaqtda u yerga mineral o‘g‘it solib ketadi. Chizel kultivatorga 
tishli tirma va mola ulanishi mumkin.
Kombinatsiyalangan (qurama) agregatlar. Shudgorlangan yerni 
ekishga tayyorlash uchun vaziyatga qarab, turli texnologik operat-
siyalar bajarilishi lozimligi va shu maqsadda dalaga ko‘p marta te-
gishli agregatlar kiritilishi yuqorida qayd etildi. Buning oqibatida 
traktor va mashina g‘ildiraklari ta’sirida tuproq me’yoridan ortiq 
zichlanib, zararli, changsimon holatdagi qismi ko‘payadi, suvni 
23-rasm. Chizel kultivator: 1–yumshatuvchi tish; 2–o‘g‘it solgich;
3– tirma; 4–o‘g‘it qutisi; 5–mola. 
4 
5 
1 
2 
3 

---

62 
shimuvchanligi o‘zgaradi. Ayniqsa, qurg‘oqchil mintaqalarda, 
chirindilar kam bo‘lgan yerlarda agregatlarni dalaga ko‘p 
marotaba kiritish katta zarar keltiradi. Organik moddalarning 
namlik bilan birga bug‘lanishi, suv bilan yuvilib ketishi 
kuchayadi. Shu sababli, dalaga minimal ishlov berish (resurs-
tejamkor texnologiyalar) usuli keng tatbiq etilmоqda. 
Dalaga turli agregatlarning kiritilishini kamaytirish maqsadida, 
bir yurishda bir necha operatsiyalarni bajara 
oladigan 
kombinatsiyalangan mashinalardan foydalaniladi. 
5-§. Chopiq kultivatorlari 
 
Sug‘oriladigan ekinni (g‘o‘za, makkajo‘xori va hokazo) 
parvarishlashda uning qator oralig‘ini yumshatish, begona o‘tlar 
ildizini kesib yo‘qotish, o‘g‘itlash, jo‘yak ochish kabi ishlar 
chopiq kultivatori yordamida bajariladi. Qatordagi ko‘chatlarga 
zarar yetkazmaslik uchun ularga nisbatan kultivator tishlarini 
birinchi kultivatsiyalashda 8–12 
sm,
keyingilarida 14–15 
sm
himoya zonasi qoldirilib joylashtiriladi.