O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

“Kitob-ul-advor”asarining qisqacha tahlilu Ushbu risola 
musiqa  sohasida ensiklopedik asar hisoblanadi
33
. asar 15 
qismdan iborat
1. 
Tovushlar tizimi, tovushlarning past va balandligi.
2. 
Tovush qatori, pardalar.
3. 
Intervallar ta’rifi.
4. intervallarning ohangdosh (konsonans) va noohangdoshligi 
(dissonans).
5.  ohangdoshligining paydo bo‘lishi.
6. 
Torlar. musiqa asboblarning torlari to‘g‘risida (Urmaviy 
barbat (ud)) musiqa asbobini misol keltiradi. Boshqa olimlarining 
fikrlari.
7. 
Torlarning klassifikatsiyasi (ibn sino va Forobiy 
tajribalridan keltirilgan holda).
8. 
musiqa asbobida interval va musiqa davralarining 
yangrashi.
9. maqomlar tahlili.
10. 
Tovushlarning musiqiy davridagi ahamiyati.
11. 
Tovushqator, tetraxord.
12. ohangdoshligi, jo‘rsozlik, torlarning ohangdoshligi, 
(nazariy va amaUy tadqiqotlar).
13. 
Zarblar to‘g‘risida.
14. 
musiqiy estetik qarashlar, tarbiyaviy-ahloqiy g‘oyalar.
15. Ustodona musiqaning ba’zi tomonlari (qavl, amal, 
peshrav misolida).
33
  Hozirgi kunda ushbu risola nusxalari dunyoning Parij milliy kutubxonasi, 
oksford kutubxonasi, Turk kutubxonasi, Berlin va Vatikan kutubxonalari, 
sankt-Peterbuig kutubxonasi kabi turli kutubxonalarida saqianmoqda.

---

28
Urmaviy butun umr davomida Bog‘dod shahrida ijod 
qilgan. Uning asariari Forobiy, ibn sino, ibn Zayla kabi olim 
mutafakkirlar ijodining davomi hisoblanadi. Urmaviy birinchi 
bo‘lib “ud” musiqa asbobida ladlarning joylashishini aniqlab 
berdi hamda 12 maqomni bir tizimga kiritib, tovushlar joylashishi 
uchun notalar tizimini yaratdi. Harflar va sonlar orqali musiqa 
tovushlarini belgilash usulini ko‘rsatdi. Uning ilmiy-nazariy 
va amaliy tadqiqotlari, estetik qarashlari sharq musiqasining 
rivojlanishida, yosh avlodni tarbiyalashda katta imkon yaratib 
berdi.