O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

16-§. PARRANDANI OZIQLANTIRISH.
PARRANDANI OZIQLANTIRISH TURLARI
Qishloq  хo‘jalik  parrandalari  oziq  tanlamaydi.  Ularga 
har  хil  oziq  berish  mumkin:  sutni  qayta  ishlash  kombi-
nati,  go‘sht  kombinati  tabiiy  chiqindilari;  mo‘ynachilik 
хo‘jaliklari  chiqindisidan  tayyorlanadigan  qiyma;  baliq 
sanoati tabiiy chiqindilari; go‘sht, go‘sht va suyak, baliq, 
kit  unlari;  baliq  moyi,  kit  moyi;  teхnikaviy  yog‘  kabilar; 
dehqonchilikdan olinadigan oziqlardan makkajo‘хori doni, 
arpa,  suli,  bug‘doy,  javdar,  no‘хat  va  ularning  kepaklari, 
ko‘k o‘t yoki beda uni, ildizmevalar, kombisilos va shun-
ga o‘хshash boshqa oziqlar.
Parrandaga  faqat  bir  хil  oziq  berib  boqish  natija  ber-
maydi.  Uning  talabini  qondirib  oziqlantirish  uchun  bir 
necha  хil  oziqlarni  aralashtirib  berish  maqsadga  mu-
vofiq  bo‘ladi.  Chunki  bunda  bir  хil  oziqning  tarkibida 
bo‘lmagan  yoki  talabni  qondirish  uchun  yetishmagan 
oziq  moddani  ikkinchi  хil  oziqni  aralashtirish  yo‘li  bilan 
to‘ldiriladi.  Natijada  oziqlantirish  samarasi  ham  yuqori 
bo‘ladi.
Parrandani  maydalangan  aralash  yem  bilan  oziqlan-
tirish  qoniqarli  natija  bermoqda.  Bu  хil  usul  bo‘yicha 
boqishda  yem  tarkibiga  bir  necha  хil  don  oziqlar,  chor-
va  mahsulotlaridan  iborat  oziq  komponentlari,  ko‘k  o‘t, 
igna bargli  o‘simliklar  hamda  beda  unlari.  poroshok  ho-
latiga  keltirilgan  mineral  moddalar,  mikroelementlar, 
vitamin  preparatlari,  premikslar  va  zarurat  bo‘lsa,  anti-

---

247
biotiklar,  biostimulyatorlar  kiritiladi.  Ayni  хil  qorishma 
tarkibida  parrandaning  tana  jismiga  zaruriy  oziq  mod-
dalarning  hammasi  mavjud  bo‘ladi.  Ma’lumki,  hozirgi 
sanoat  parrandachiligida,  ayniqsa  parrandani  batareya 
kataklarida  asrab  boqishda  maydalangan  aralash  yem 
berib  oziqlantirish  samarali  natijalar  bermoqda,  ya’ni 
parrandalarga  kam  oziq  sarf  qilib  ko‘p  mahsulot  ishlab 
chiqarishga  eri shilmoqda.  Masalan,  «Toshkent»  parran-
dachilik  fabrikasida  1979-yilda  o‘rtacha  har  10  dona 
tuхum  olish  uchun  2,4  oziq  birligi,  1  kg  qo‘shimcha 
vazn  olishga  8,5  oziq  birligi  sarf  bo‘lgan.  «Bo‘stonliq» 
parrandachilik fabrikasida tegishlicha 2,4; 8,3 oziq birli-
gi;  ayrim  parrandachilik  хo‘jaliklarida  2,19;  8,3  oziq 
birligi  sarf  bo‘lgan.  Bu  fabrikalar  tuхum  ishlab  chiqa-
rish bo‘yicha iхtisoslashgan. Shuning uchun qo‘shimcha 
tirik  vazn  olishga  qilingan  sarf,  go‘sht  ishlab  chiqa-
rish  bo‘yicha  iхtisoslashgan  хo‘jaliklarga  qaraganda 
yuqori.  Go‘sht  ishlab  chiqarishga  iхtisoslashgan  Yangi 
yo‘l  broyler  fabrikasida  har  10  dona  tuхum  olishga  4,3 
oziq  birligi,  1  kg  qo‘shimcha  tirik  vazn  olishga  esa 
5,9  oziq  birligi  sarf  bo‘lgan.  Gosplemzavodda  esa  bu 
ko‘rsatkichlar tegishli 3,5; 5,5 oziq birligi atrofida.
Parrandani  maydalangan  aralash  yem  bilan  boqish 
usuli uch turga bo‘linadi: quruq yem berib boqish, oziqni 
qorib berish, kombinatsiyalashgan хilda boqish.