O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkеnt davlat pеdagogika univеrsitеti «tabiyot fanlari» fakultеti

I. “A” guruhi – ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarishga ixtisoslashuvi.  

Bu  guruhga  mashinasozlik,  metallurgiya  majmualari  va  ximiya  sanoatining 

ba’zi tarmoqlari kiradi. O’z navbatida “A” guruhi ikki guruhchaga ajraladi:  

1.  Mehnat vositalari ishlab chiqarish. 

2.  Mehnat buyumlari ishlab chiqarish. 

II. «B» guruhi – iste‟mol buyumlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan.  

Engil va oziq-ovqat sanoati tarmoqlari ushbu guruhda asos bulib xizmat qiladi. 

Bu ham ikki guruhchaga bo’linadi:   

1.  SHaxsiy iste’mol buyumlari ishlab chiqarish. 

2.  Jamoa iste’mol buyumlari ishlab chiqarish. 

Sanoatda bu ikki guruh orasida o’ziga xos ichki mutanosiblik 

mavjud. Yuqorida ko’rib o’tilganidek «A» guruhining asosini og’ir, «B» guruhini 

esa yengil va oziq –ovqat sanoati tashkil qiladi. Sanoat tarixiga nazar tashlasak, biz 

avvalo  industrial  davr  darakchisi  sifatida  qishloq  xo’jaligi  mahsulotlariga  ishlov 

berish  maqsadida  vujudga  kelgan  tarmoq  bo’lib  yengil  sanoat  ko’zga  tashlanadi. 

Hozirda 

dunyoda 

ilg’or  mamlakatlar  sifatida  tanilgan  davlatlar  xam 

industriallashtirish  yengil  sanoat  rivojlanishi  orqali  erishilgan.  Faqatgina  sobiq 

SSSR,  Osiyo  va  Afrika  qit’asining  ba’zi  davlatlarida  bu  jarayon  og’ir  sanoat 

rivojlanishi  bilan  erishishga  harakat  qilindi.  Asosan  iqtisodiyot  yuksalishi  uchun 

«A» guruh o’rni beqiyos. Og’ir sanoat rivojlanishi bilan o’ziga xos tarzda yengil 

sanoat  rivojlanishiga  turtki  bo’lib  xizmat  qiladi.  «A»  guruxining  yetakchi  o’rinda 

borishi  «B»  guruhining  rivojlanishi  uchun  ham  manfaatli  imkoniyatlar  yaratadi, 

chunki yengil va oziq–ovqat  sanoatiga tobora ko’proq mablag’ ajratila boshlandi. 

Yana    shunisi  xarakterliki,  og’ir  sanoat  iste’mol  mahsulotlari  ishlab  chiqarishni 

ko’paytirmoqda.  Dunyo  mamlakatlari  sanoatida  bu  ikki  guruh  nisbatini  ko’rib 

chiqar ekanmiz, quyidagi xolatni kuzatamiz. Rivojlangan davlatlarga «A» va «B» 

guruhlarining  biron  bir  ko’rinishi  mavjud  resurslarga  qarab  rivojlanayotgan 

davlatlarda ustun nisbatda mavjud.  

 

  

---