O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkеnt davlat pеdagogika univеrsitеti «tabiyot fanlari» fakultеti

3.2. “Surxondaryo viloyati sanoati tarmoqlari rivojlanishi va istiqbollari” 

mavzusini o‟qitishda zamonaviy pedogogik texnologiyalardan foydalanish. 

 Hamkorlikda o’qitish texnalogiyalari pedagogik jarayonni takomillashtirish va uni 

o’quvchi  shaxsga  yo’naltirishga  asoslangan.  Bu  texnalogiyalar  ijodkor  shaxsni 

shakllantirishga  yo’naltirilgan  ijodiy  muhitni  yaratish,  ta’lim  sifati  va 

samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. 

Hamkorlikda  o’qitish  mashg’ulotlarining  asosiy  jarayonlari  hamkorlikda  fikr 

almashish,  suxbat,  taxlil  munozara,muzokara,  amaliy  vazifalar  bajarish,  biror 

narsani qurish, yasash, masalalar yechish va boshqalarni o’z ichiga oladi. 

Yhamkorlikda  o’qitish  mashg’ulotlarini  tashkil  qilishda;  o’qituvchi-sinf 

,o’qituvchi-kichik  guruh,  o’qituvchi-katta  guruh,  o’qituvchi-  o’quvchi,o’quvchi- 

o’quvchi,  kichik  guruh-  kichik  guruh,kichik  guruh-  sinf  va  boshqa  tashkiliy 

shakllar qo’llaniladi. 

Hamkorlikda  o’qitish-bu  o’qituvchining  ta’lim  tarbiya  jarayonida  o’quvchilar 

guruhi, yakka o’quvchi hamda butun sinf  bilan o’zaro samarali hamlorlikni tashkil 

qilishi  bilan  birgalikda,  o’quvchlarning  ham  o’zaro  qo’llab-  quvvatlovchi 

hamkorligini  amalga  oshirishdagi  instruktaj  va  interfaol  jarayonlarni  ifodalovchi 

ommalashgan iboradir. 

---

 

O’quvchilar  hamkorlikda  akademik  topshiriqlar  ustida,  kichik  guruhlarda 

ishlrshadi  va  o’zlariga  hamda  o’z  gvuruhlaridagi  o’rtoqlariga  birgalikda  yordam 

berishadi. Umuman, hamkorlikda o’qitish metodlari quyidagi beshta ta xususiyatga 

ega; 

1.  O’quvchilar  birgalikda  ,  umumiy  topshiriq  yoki  o’qitilayotgan  faoliyat  ustida 

ishlashadi, bu guruhiy ish orqali yaxshi o’zlashtiriladi. 

2. O’quvchilar 2-5 a’zodan iborat tarkibda kichik guruhlarda birgalikda ishlashadi. 

3.  O’quvchilar  umumiy  vazifalarning  yechimini  topishga  erishish  yoki  o’rganish 

faoliyatini  amalga  oshirish  uchun  guruh  tomopnidan  ishlab  chiqilgan  hamda 

ijtimoiy qabul qilingan xulq-atvor mezonlariga riopya qilishadi. 

4.  O’quvchilar  ijobiy  va  mustaqil  bo’lishadi.  Umumiy  vazifalarning  yechimini 

topishga  erishish  yoki  o’rganish  faoliyati  bo’yicha  ishlarni  tashkil  etish, 

o’quvchilarning bir- biriga ko’maklashishlari talab etilishinin hisobga olgan holda 

tuzilgajn bo’ladi. 

5.  O’quvchilar  o’z  ishlari  natijasiga  yoki  boshqacha  aytganda,  o’qishga,  ta’lim 

olishgab, shaxsan ma’sulyatli va javobgardirlar. 

Hamkorlikda o’qitish quyidagi natijalarga erishish imkonini beradi. 

- O’quvchilarning o’rganish jarayonini boyitadi. 

-  O’quvchilarga  ular  o’rtasida  taqsim  qilinib,  o’zlashtirilgan  kognitiv  axborotlar 

to’plamini beradi. 

- O’quvchilarda materialni o’rganishga ishtiyoq uyg’otadi. 

-  O’quvchilarning  o’z  shaxsiy  bilim  va  dunyoqarashlarini  shakllantirish 

imkoniyatlarini kengaytirish. 

- Axborotlarni ikki tomonlama almashish samaradorligini oshiradi. 

- O’quvchilarga  mustaqil hayotga tayyorlanishlari uchun zarur bilimlarni beradi. 

-  Turli  xil  madaniyat  va  ijtimoiy-iqtisodiy  guruhlar  o’rtasida  ijobiy  o’zaro 

munosabatlarni oldinga suradi. 

---

 

Hamkorlikda  o’qitish  texnalogiyasiga  asoslangan  mashg’ulotlarni  o’ziga  xos 

turlarga  ajratish  va  ularni  amalda  qo’llash  tizimi  mavjud  bo’lib,  quyida  shu 

mashg’ulotlardan ayrim na’munalarni  ko’rsatib o’tamiz. 

-Uch pog’onali intervyu,  

- Davra suxbati, 

- Ro’yxat tuzish, 

- Muammolar yechishni tashkil qilish, 

- Bir daqiqalik ishlar,  

-Juftlik izoxlar, 

- Muammoni jo’natish, 

- Baholash chizig’i, 

- Kam uchraydigan birlik, 

- Jamoa kutuvi, 

- Ikki qismli kundalik, 

- O’zaro savol yo’llash. 

Hamkorlikda o’qitish texnalogiyasining bir qator metodlari mavjud. Ular: 

-  Zig-zag yoki “arra” metodi; 

-  Kamandada o’qitish; 

-  Kichik guruhlarda o’qitish; va hokazolar. 

     Mazkur  metodlar qator  olimlar  tomonidan  ishlab chiqilgan va tajriba-sinovdan 

o’tkazilgan. 

Biz 

yuqoridagi 

metodlardan 

zig-zag 

yoki  “arra”  metodiga  batafsil 

to’xtalmoqchimiz,  chunki  BMI  ning  tajriba  sinov  ishlarini  o’tkazish  jarayonida 

ushbu metoddan foydalanganmiz.