O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

A.Anastazi
agar bola hafta boshida intellekt testi bo‘yicha 
110 ga teng ko‘rsatkichga ega bo‘lsa, hafta oxirida bu ko‘rsatkich 80 ga teng 
bo‘lsa, bunday metodikaga ishonch bilan qarash mumkin emasligi haqida 
yozgan. Ishonchli metodikalarni qayta o‘tkazish o‘xshash natijani ko‘rsatishi 
kerak. Ozgina o‘zgarish bo‘lishi mumkin, lekin ular unchalik ahamiyatli 
bo‘lmasligi kerak. 
Metodikalar ishonchlilik darajasi bir qancha sabablarga bog‘liq. Tadqiqot 
natijalari aniqligini pasaytiruvchi omillar qatoriga quyidagilarni kiritish 
mumkin: 
- diagnoz qilinayotgan sifatning stabil, barqaror emasligi; 
- diagnostik metodikalarning takomillashmagani (ko‘rsatma xato tuzilgan, 
topshiriqlar xarakteri jihatidan har turdaligi, tekshiriluvchiga metodikani taqdim 
etish bo‘yicha ko‘rsatmalarning noaniqligi); 
- tadqiqot vaziyatining o‘zgarishi (kunning har xil vaqtida tekshiruv o‘tkazilishi, 
xonaning turlicha yoritilishi, begona shovqinlarning bor yoki yo‘qligi); 
- eksperimentator xulq-atvori, gapirish ohangining o‘zgarishi (bir tajribada 
boshqacha ko‘rsatma, boshqasida uni o‘zgartirib berishi; topshiriqning bajarilishini 
turlicha stimullashtirishi); 
- tekshiruvchi funksional holatidagi o‘zgarishlar (o‘zini his qilishi yaxshi bir 
eksperimentda, boshqasida charchash holatida bo‘lishi); 
- natijalarni sharhlash va baholashda sub’ektivlik. 
Psixodiagnostik metodikalar ishonchliligini tekshirish yo‘llaridan biri 
standartlashtirish, metodika o‘tkazish muolajasini va uning natijalarini 
baholashning yagona talablarini ishlab chiqish. 
Metodikani baholashning yana bir muhim mezoni validlik hisoblanadi. 
Ishonchlilik aniqlangach, metodikaning validligi masalasi ko‘rib chiqiladi. Chunki 
ishonchli bo‘lmagan metodika validligi yuqori metodika bo‘la olmaydi. 
Metodika validligi – metodika yordamida olingan ma’lumotlarning nimani 
aniqlashga qaratilganligi, ya’ni metodika mohiyati bilan mosligi. 
Validlik – metodikaning samaradorligi, amaliy foydasini ko‘rsatuvchi mezon. 
Reprezentativlik 
– 
tanlanmaning 
sinaluvchilar 
bosh 
majmui 
xarakteristikalarini ko‘rsatuvchi xususiyati.